بزرگنمايي:

کرمان رصد - همشهری /متن پیش رو در همشهری منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
رضا عمویی-علیرضا احمدی| ماراتن انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا با پیروزی دونالد ترامپ به خط پایان رسید و او براساس آخرین آمارها، با کسب حدود 277رأی مجمع گزینشگران به‌عنوان چهل‌وهفتمین رئیس‌جمهور این کشور انتخاب شد؛ رئیس‌جمهوری که در کارنامه دوره نخست ریاست‌جمهوری او نقاط تاریک بسیاری به ثبت رسیده‌است.
ترامپ در حالی به اتاق بیضی کاخ‌سفید بازمی‌گردد که حافظه‌جهانی هنوز تعهدگریزی‌های او در حوزه سیاست‌خارجی و سیاست‌های ضدانسانی در عرصه‌های مختلف سیاسی - اقتصادی را به یاد دارد. بر این اساس هم هست که اروپایی‌ها، به‌عنوان متحدان سنتی آمریکا، این روزها با دغدغه بزرگی به‌نام «بازگشت ترامپ» دست‌به‌گریبان هستند؛ چهره‌ای که امروز دیگر همگان او را به‌عنوان «پیمان‌شکن‌ترین سیاستمدار جهان» می‌شناسند.
خروج از پیمان‌هایی مانند برجام، توافق اقلیمی پاریس، پیمان تجاری اقیانوس آرام، پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و همچنین خارج کردن آمریکا از «سازمان جهانی بهداشت»، «یونسکو» و «پیمان مهاجرتی سازمان‌ملل» تنها نمونه‌هایی از تعهدگریزی‌های ترامپ در دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش به‌شمار می‌رود.
در این میان اما بخش مهمی از اقدام‌های خصمانه و ناقض حقوق‌بین‌الملل ازسوی او طی دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش در قبال مردم ایران اتفاق افتاد. از خروج برجام و اعمال تحریم‌های گسترده ضدایرانی گرفته تا صدور دستور ترور سردار شهید حاج‌ قاسم سلیمانی و در پیش گرفتن سیاست «فشار حداکثری»، بخشی از کارنامه سیاه او در قبال مردم ایران بوده‌است؛ اقدام‌های خصمانه‌ای که به اذعان مقام‌ها و تحلیلگران آمریکایی با شکست سنگینی مواجه شده و نتوانسته به اهداف ترسیمی‌اش دست یابد. در ادامه به بخشی از اقدام‌های ضدایرانی ترامپ طی دوره نخست ریاست‌جمهوری‌اش می‌پردازیم.
خروج از برجام
یکی از مهم‌ترین اقدام‌های خصمانه ترامپ علیه ایران در نخستین دوره ریاست‌جمهوری‌اش، خروج از برجام بود. چهل‌وپنجمین رئیس‌جمهور آمریکا که در کوران رقابت‌های انتخاباتی‌اش، «خروج از برجام» را به‌عنوان یکی از سیاست‌هایش در مواجهه با جمهوری‌اسلامی اعلام کرده بود، در 18اردیبهشت‌ماه1397، با امضای فرمانی، به‌صورت رسمی از برجام خارج شد که با اقدام‌هایی همراه شد که در ادامه می‌خوانید.
صدور اطلاعیه وزارت خزانه‌داری مبنی بر انجام اقدام‌های فوری برای اجرای تصمیم ترامپ
بازگشت تحریم‌های ایران طی 2بازه زمانی 90روزه و 180روزه
برنامه‌ریزی برای اثرگذاری کامل تحریم‌ها
 پیگیری تشدید تحریم‌های اولیه و ثانویه
 کلید زدن سیاست «فشار حداکثری» علیه ایران
انواع تحریم‌ها
 خرید و فروش طلا و سایر فلزات گرانبها
 خرید و فروش اسکناس یا اسناد مبتنی بر دلار
 افتتاح حساب‌های ریالی از خارج از مرزها
 تامین مالی خارجی
خرید و فروش و تامین قطعات هواپیما
 مبادلات نفتی و پتروشیمی
 فروش مواد خوراکی تولید شده در ایران
 فعالیت‌های بندرگاهی، کشتیرانی و صنایع کشتی‌سازی‌
 خودروسازی
 صنعت معدن ‌و فولادسازی ایران
 صنایع هوایی، فرش، خاویار و پسته
فعالیت‌ها و خدمات بیمه‌ای
 تحریم بیش ‌از 700 نفر، سازمان و شرکت
سازمان‌ انرژی‌اتمی و افراد و مجموعه‌های مرتبط
 شرکت‌های کشتیرانی ایران
 تحریم‌ چهره‌های سیاسی، ازجمله رهبرمعظم‌انقلاب، محمد محمدی‌گلپایگانی،
علی‌اکبر ولایتی، سیدابراهیم رئیسی، محمدجواد ظریف، محسن رضایی، علی شمخانی و...
 ایران ایر و 65هواپیمای وابسته
 سازمان هوا و فضای ایران
 11شرکت وابسته به وزارت نفت
 صداوسیمای ایران
 27بانک ایرانی
 5زندان ایران
 دانشگاه‌های صنعتی‌شریف و شهید بهشتی
 2قاضی دادگاه‌های ایران
 تحریم‌های پتروشیمی
 وزارت اطلاعات
 و...
اقدام بی‌سابقه علیه سپاه‌پاسداران
یکی از اقدام‌های ضدایرانی ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، قرار دادن نام سپاه‌پاسداران در فهرست ادعایی «سازمان‌های تروریستی» بود. ترامپ در 19فروردین‌ماه1398 در اقدامی بی‌سابقه، با صدور بیانیه‌ای رسمی، سپاه‌پاسداران را در فهرست ادعایی «سازمان‌های تروریستی» قرار داد.
این اقدام یک هفته بعد شکل اجرایی به‌خود گرفت.
برای نخستین‌بار بود که دولت آمریکا یک واحد نظامی دولتی را به‌عنوان «گروه تروریستی» معرفی می‌کرد.
ممنوعیت ورود ایرانیان به آمریکا
یکی از نخستین اقدام‌های ضدایرانی ترامپ در نخستین‌ ماه‌های آغاز به‌کارش در نخستین دوره، صدور فرمان‌های مهاجرتی بود که براساس آن، ورود اتباع 8کشور، ازجمله ایران را به خاک آمریکا ممنوع اعلام کرد. او از زمان آغاز به‌کار خود تا مهرماه1396، 3‌دستور در این زمینه صادر کرد که در هر 3 نام شهروندان ایرانی به‌چشم می‌خورد:
 9بهمن‌ماه1395
 10فروردین‌ماه1396
 26مهرماه1396
 براساس دستور ترامپ در 26مهرماه1396 شهروندان چاد، ایران، لیبی، کره‌شمالی، سومالی، سوریه، ونزوئلا و یمن با محدودیت‌های جدیدی برای ورود به آمریکا روبه‌رو شدند.
 این فرمان، برخلاف فرمان قبلی در این زمینه که یک دوره 90روزه را دربرمی‌گرفت، «دائمی» بود.
قانون کاتسا
11مردادماه1396 بود که ترامپ، مصوبه کنگره آمریکا با نام «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم»، موسوم به «کاتسا» را امضا کرد؛ قانونی که در خردادماه همان‌سال ازسوی سنا به‌تصویب رسیده و اعمال تحریم‌های تازه‌ای علیه روسیه، ایران و کره‌شمالی را هدف گرفته بود.
هدف: صادرات نفت ایران
یکی از عمده‌ترین اهداف ضدایرانی ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش، به صفر رساندن صادرات نفت ایران بود؛ سیاستی که اگرچه شکست خورد، اما با انجام اقدام‌های گسترده به‌منظور تحقق آن همراه بود که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود.
14‌آبان‌ماه1397، دور تازه‌ای از تحریم‌های نفتی علیه ایران با معاف کردن 8کشور از این تحریم‌ها
حذف معافیت‌های واردات نفت ایران برای 8کشور در 2اردیبهشت سال1398
جلوگیری از سرمایه‌گذاری در بخش منابع گازی ایران
استفاده از انواع ابزارها به‌منظور کاهش صادرات نفت ایران
تلاش برای شناسایی امنیتی - اطلاعاتی راهکارهای ایران برای دورزدن تحریم‌ها
تروریسم دولتی
در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، جمهوری‌اسلامی یکی از اهداف تروریسم دولتی رئیس‌جمهور آمریکا بود. براین اساس هم بود که در 13دی‌ماه1398 با دستور مستقیم ترامپ، شهید حاج قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در حمله مستقیم پهپاد آمریکایی به کاروان حامل شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس در فرودگاه بغداد به شهادت رسید.
ترور با دستور مستقیم ترامپ اتفاق افتاد.
شهید سلیمانی مهمان رسمی دولت عراق بود.
دولت ترامپ مسئولیت رسمی این ترور دولتی را پذیرفت.
نیروهای آمریکایی حق حاکمیت دولت عراق را نقض کردند.
تحریم: ابزار فشار حداکثری
«تحریم» یکی از اصلی‌ترین ابزارها و حربه‌های دولت آمریکا در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ بود که به‌کارگیری آن در آن دوره به‌صورت بی‌سابقه‌ای و در حوزه‌های مختلف افزایش یافت؛ تا جایی که فهرست تحریم‌های دوره ترامپ به بیش‌از 1500مورد می‌رسد؛ تحریم‌هایی که اعمال آنها از آبان‌ماه1397 کلید خورد. در ادامه به بخش‌هایی از آنها اشاره می‌شود.
شناسایی بیش از 1500تحریم
تفکیک حوزه‌های تحریمی به حدود 165نوع
تهدیدهای بی‌سابقه
تهدیدهای مستمر علیه ایران، یکی از رویکردهای شاخص ترامپ در مواجهه با جمهوری‌اسلامی در نخستین دور ریاست‌جمهوری‌اش بود. از انواع تهدیدهای اقتصادی - سیاسی گرفته تا تهدیدهای نظامی، از ابزارهای ترامپ در تقابل با مردم و دولت ایران بود که در ادامه به برخی نمونه‌های آن اشاره می‌شود. «هدف گرفتن 52نقطه در ایران»، ازجمله تهدیدهای ترامپ علیه جمهوری‌اسلامی در دوران ریاست‌جمهوری‌اش بود که بازتاب‌های بین‌المللی گسترده‌ای داشت. او در 15دی‌ماه1398 در حساب توییتر خود نوشت که درصورت تهدید شهروندان یا منافع آمریکا، 52 نقطه ایران، ازجمله نقاط مهم از نظر فرهنگی را هدف قرار خواهد داد.
خروج دوباره از توافق جهانی آب‌وهوا
بسیاری از کارشناسان و سیاستمدارانی که به‌دنبال مقابله با تغییرات اقلیمی در سطح جهان هستند، نگرانند که تلاش‌ها برای مقابله با تغییرات اقلیمی در دوره ترامپ متوقف شود.
 خروج از توافق آب‌وهوایی: در سال2017، دونالد ترامپ به‌عنوان رئیس‌جمهور وقت آمریکا از توافقنامه آب‌وهوایی2015 پاریس خارج شد و در سال2021 دولت بایدن به توافق پاریس بازگشت.
وعده انتخاباتی ترامپ در گفت‌وگو با ان.بی.سی: ما دوباره این کار (خروج از توافق پاریس) را انجام خواهیم داد.
رویکرد ترامپ به گرمایش زمین: توصیف تغییرات اقلیمی به‌عنوان یک «فریب» / لغو بیش از 100فقره مقررات در زمینه حفاظت از زمین، هوا و آب در دولت اول ترامپ
وعده انتخاباتی ترامپ: لغو دوباره ده‌ها قانون و سیاست‌های زیست‌محیطی مصوب دولت گذشته و جلوگیری از تصویب قوانین جدید آب‌وهوایی
جرقه جنگ تجاری جدید با چین
پس از تصمیم دولت اول ترامپ در 6ژوئیه2018 مبنی بر اعمال 34میلیارد دلار تعرفه گمرکی بر واردات کالاهای چینی، جنگ تجاری آمریکا و چین شروع شد و بسیاری اکنون بی‌ثباتی اقتصاد جهانی را در پرتو بازگشت جنگ تجاری جدید پیش‌بینی کرده‌‎اند:
 60درصد: وعده انتخاباتی ترامپ در زمستان گذشته مبنی بر افزایش تعرفه بر واردات کالا از چین
 هشدار اقتصاددانان آمریکایی درباره ایجاد اختلالات بزرگ در اقتصاد آمریکا و جهان درصورت آغاز جنگ تجاری جدید آمریکا با چین
 تجزیه و تحلیل مؤسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون از جنگ تجاری جدید با چین در دولت ترامپ: کاهش قدرت خرید خانواده‌های آمریکایی تا2600دلار در ماه
بزرگ‌ترین اخراج مهاجران
براساس مفاد افشاشده از سند پروژه2025، ترامپ در جلسات خصوصی خود وعده انجام بزرگ‌ترین عملیات اخراج پناهجویان در تاریخ آمریکا را داده‌است.
توهین ترامپ در دولت اول با اشاره به مهاجرانی از هائیتی، السالوادور و بعضی از کشورهای آفریقایی: چرا این مردم را از کشورهایی که چاله مستراح هستند به اینجا راه می‌دهیم؟
گزارش نیویورک‌تایمز از نقل‌قول توهین‌آمیز ترامپ: اهالی هائیتی مبتلا به ایدز هستند و اگر شهروندان نیجریه پایشان به آمریکا باز شود، دیگر به آلونک‌های خود در کشورشان برنخواهند گشت.