بزرگنمايي:

کرمان رصد - وجود ذخایر گسترده سنگ فیروزه در شهربابک تنها بخشی از داشته‌های استان در خصوص سنگ‌های قدیمی و تزئینی است. هر چند در بخش خصوصی کارهای جسته گریخته‌ای به خصوص در شهربابک در راستای تراش سنگ‌های قیمتی انجام شده بود، اما این اقدام جزو معدود اقدامات انجام گرفته است. عدم وجود زیر ساخت‌های لازم در خصوص توسعه گوهر‌شناسی و گوهر‌تراشی در کرمان یکی از مشکلات جدی محسوب می‌شود.
اما نویدی که می‌توان به فعالان این بخش داد راه‌اندازی رشته گوهر شناسی در دانشگاه شهید باهنر کرمان است، امیر حسن زاده، معاون اقتصادی استان کرمان یکی از افرادی است که با نگاه جدید، در حال توسعه ظرفیت گسترده مغفول‌مانده برای توسعه اقتصادی استان کرمان است.
حلقه مفقوده توسعه صادرات
براساس آمار استان کرمان با بیش از 85 پروانه بهره‌برداری و 118 پروانه اکتشاف در حوزه سنگ، بعد از اصفهان و یزد در رتبه سوم کشور قرار دارد. ذخایر سنگ این استان 100 میلیون تن است و سالانه 570 هزار تن استخراج و فرآوری صورت می‌گیرد. فعالان صنعت سنگ با تاکید بر اینکه در سنگ‌هایی مثل مرمریت، تراورتن، چینی، گرانیت و مرمر ظرفیت خوبی برای توسعه صادرات به کشورهای مختلف وجود دارد معتقدند حلقه مفقوده در این بخش، معرفی محصول به کشورهای هدف است و این مسئولیت بر عهده رایزنانی بازرگانی است.
معاون اقتصادی استاندار کرمان می‌گوید: کرمان مجموعه‌ای گسترده از ظرفیت‌های اقتصادی است؛ به خصوص در معادن استان کرمان ظرفیت‌های گسترده‌ای وجود دارد که باید از خام فروشی آنها جلوگیری و ایجاد ارزش افزوده را در دستور کار قرار داد.
حسن زاده می‌افزاید: کرمان دارای ذخایر گسترده سنگ‌های قیمتی به خصوص در بخش گوهر سنگ است و برای رونق این بخش برای نخستین بار رشته گوهر‌شناسی در دانشگاه شهید باهنر کرمان راه‌اندازی می‌شود. وی با اشاره به لزوم تربیت نیروهای متخصص جوان در استان کرمان در بخش مربوط به معادن می‌گوید: دانشجویان با متدهای روز دنیا در خصوص گوهر‌سنگ آشنا می‌شوند.
وی می‌افزاید: با فارغ التحصیل شدن این افراد کرمان گامی دیگر در راستای ارتقای اقتصادی و توسعه اشتغال بر مبنای گوهر شناسی و گوهر‌تراشی بر خواهد داشت. وی همچنین به برگزاری مسابقات گوهر سنگ در کرمان اشاره می‌کند و می‌افزاید: کرمان امسال میزبان مسابقات گوهر‌سنگ خواهد بود.
سارا درگاهی، استاد دانشگاه شهید باهنر کرمان نیز در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: در ششمین جلسه کارگروه آمایش آموزش عالی استان کرمان به ریاست استاندار چندین رشته کار‌بردی مورد تصویب قرار گرفت.
وی عنوان می‌کند: یکی از این رشته‌های گوهر‌شناسی است که می‌تواند منجر به ایجاد تخصص و دانش در حوزه گوهر‌شناسی شود که یکی از نیازهای جدی بازار کرمان نیز محسوب می‌شود. درگاهی ادامه می‌دهد: برای سال آینده در مقطع کارشناسی ارشد دانشجویان مشغول به تحصیل خواهند شد.
ضرورت آموزش گوهر شناسی و گوهر تراشی
محمد قاسمی زاده، یکی از فعالان سنگ‌های قیمتی در کرمان اظهارکرد: توجه به گوهر شناسی و گوهر تراشی در استان کرمان یکی از ضروریات انکار ناپذیر بود، زیرا با وجود اینکه در سازمان فنی و حرفه‌ای اقداماتی در این زمینه انجام شده است، اما کار گوهر تراشی بیشتر به صورت تجربی در کرمان انجام می‌شود. وی می‌افزاید: این در حالی است که استان کرمان گنجینه‌ای از سنگ‌های قیمتی کمیاب کشور است.
وی عنوان می‌کند: کرمان یکی از استان‌های با مزیت برجسته در خصوص تراش سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی است و توجه به آموزش و مهارت‌افزایی در این زمینه بسیار با اهمیت است.
قاسمی زاده، می‌گوید: همچنین تا کنون در برخی از آموزشگاه‌های آزاد نیز آموزش‌های تراش سنگ انجام می‌شده است، اما مسلما وجود پشتوانه‌ای علمی و تخصصی می‌تواند به تبدیل کرمان به قطب تولید و فروش سنگ‌های قیمتی کمک جدی کند.
وی می‌افزاید: کمبود آموزش در زمینه تراش سنگ‌های قیمتی تاکنون منجر به ضربه به این رشته و اقتصاد سنگ‌های قیمتی شده است. وی بر سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیر‌بنایی و آموزشی گوهر سنگ و تبدیل کرمان به قطب این رشته تاکید می‌کند و می‌گوید: کانی‌های بسیاری در کرمان وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به سنگ فیروزه، کریزوکولا، سیلیس و کوارتز اشاره کرد.
سهم ایران از بازار جهانی سنگ‌های تزیینی
صادرات یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصاد هر کشور را تشکیل می‌دهد. صدور کالا و خدمات، مهم‌ترین منبع تأمین درآمد ارزی هر کشور به شمار می‌آید که نبض اقتصاد زنده و فعال دنیا را در دست دارد. از آنجایی که منابع نفتی کشور محدود است بنابراین برای رشد و توسعه اقتصاد و ایجاد اشتغال، چاره‌ای جز توسعه صادرات غیرنفتی از طریق تعامل با بازارهای جهانی وجود ندارد. پس در این راستا باید عوامل مؤثر بر این امر را شناخت تا سیاست‌گذاران در مواقع ضروری نسبت به بهبود و تقویت آن تلاش کنند. صنعت سنگ تزئینی کشور ظرفیت بالایی برای ارزآوری دارد و در صورت توجه و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان سهم سنگ را در تولید ناخالص داخلی به شکل چشمگیری افزایش داد.
امروزه این صنعت برای رسیدن به اهداف صادراتی خود، علاوه بر آشنایی با اصول تجارت و بازارهای هدف بایستی چالش ضعف و کمبود تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی، نوآوری و نیروی انسانی را نیز رفع نماید. کارشناسان و فعالان این بخش توصیه می‌کنند که در کنار آشنایی با اصول بازاریابی و راه‌اندازی پروژه‌های عظیم تولید و فرآوری، می‌توانیم با دست پر به سراغ بازارهای جهانی برویم.
بهره‌برداری صحیح و علمی از ذخایر انبوه و متنوع معدنی در کشور، مستلزم برنامه‌ریزی‌های دقیق بوده و دستیابی به این هدف با در اختیار داشتن آمار و اطلاعات دقیق و به هنگام از فعالیت‌های این بخش مقدور است. در سال 2021 سنگ‌های ساختمانی با 12.5 میلیارد دلار ارزش معامله، 307 امین محصول پر معامله جهان بودند. بین سال‌های 2020 و 2021، صادرات سنگ‌های ساختمانی 13.3 درصد رشد کرده و از 11 میلیارد دلار در سال به 12.5 میلیارد دلار رسیده است. تجارت سنگ‌های ساختمانی 0.059 درصد از کل تجارت جهانی را تشکیل می‌دهد.
در سال 2021 بزرگ‌ترین صادرکنندگان سنگ ساختمانی (تزئینی) کشور چین با 4.12 میلیارد دلار رتبه اول و کشورهای ایتالیا با (1.66 میلیارد دلار)، هند (1.49 میلیارد دلار)، ترکیه (1.1 میلیارد دلار) و برزیل (1.02 میلیارد دلار) رتبه‌های بعدی را داشته‌اند و سهم کشور ایران هم 52.6 میلیون دلار بوده است.
در سال 2021 بزرگ‌ترین واردکنندگان سنگ ساختمانی، کشور امریکا با 3.07 میلیارد دلار رتبه اول و کشورهای کره جنوبی با (1.21 میلیارد دلار)، آلمان (533 میلیون دلار)، ژاپن (420 میلیون دلار) و فرانسه (404 میلیون دلار) رتبه‌های بعدی را داشته‌اند.
در سال‌های 2020 و 2021، صادرات سنگ‌های ساختمانی در کشورهای ایتالیا، برزیل، هند، ترکیه و یونان سریع‌ترین رشد و واردات سنگ‌های ساختمانی در کشورهای امریکا، فرانسه،
امارات متحده عربی، بریتانیا و استرالیا بیشترین رشد را داشته است. کشور ایران نیز با صادرات 43.9 میلیون دلاری سنگ تزئینی در سال 2020 و 52.6 میلیون دلاری در سال 2021 میانگین رشد ارزش صادراتی 8.71 یا 9. 19درصدی را داشته است.
در سال 2021 سنگ‌های ساختمانی تزئینی پر معامله در جهان براساس سطح تفکیک HS6 شامل سنگ گرانیت کارشده با (4.28 میلیارد دلار)، سنگ مرمر کارشده، تراورتن و آلاباستر با (3.17 میلیارد دلار) و صفحات بریده شده یا اره شده از سنگ مرمر و غیره (1.62 میلیارد دلار)، سنگ‌های آهکی کار شده و مجسمه‌های سنگی یادبود یا ساختمانی (1.19 میلیارد دلار) و صفحات بریده شده به‌صورت اسلب از گرانیت به ارزش (1.14 میلیارد دلار) بوده است.
سخن پایانی
توسعه اقتصادی استان کرمان به برنامه‌ریزی و توجه به زیر‌ساخت‌های مورد نیاز وابسته است و ایجاد پیوند بین دانشگاه‌ها و آموزش‌های کاربردی و در نهایت بازار می‌تواند منجر به توسعه اقتصادی کرمان شود.