کرمان رصد - کرمانشاه به عنوان قلب تمدن و یکی از کانون‌های بی‌بدیل معماری تاریخی، این روزها بر لبه پرتگاهی نامرئی ایستاده است؛ تهدیدی خاموش اما واقعی، با منشأ در دل زمین؛ فاجعه‌ای که می‌تواند در ابعادی وسیع‌تر‌ بر بافت‌های تاریخی سایه بیفکند. - اخبار استانها -
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمانشاه، این استان با پیشینه‌ای غنی و تمدنی کهن، گنجینه‌ای از آثار تاریخی را در دل خود جای داده است.
از مساجد و مدارس باشکوه گرفته تا تپه‌ها و محوطه‌های باستانی، هر گوشه این استان داستانی از تاریخ ایران را روایت می‌کند؛ اما این میراث ارزشمند، در معرض خطری جدی به نام زلزله قرار دارد. کرمانشاه بر روی کمربند زلزله‌خیز زاگرس واقع شده و همواره در معرض لرزش‌های ویرانگر زمین قرار دارد. این ویژگی جغرافیایی، آسیب‌پذیری بناهای تاریخی را دوچندان کرده و ضرورت توجه به مقاوم‌سازی و کاهش خطرپذیری آن‌ها را بیش از پیش نمایان می‌سازد.
تجربه تلخ زلزله‌های گذشته، به ویژه زلزله بم، نشان داده است که بی‌توجهی به مقاوم‌سازی بناهای تاریخی می‌تواند به فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر منجر شود. از دست رفتن ارگ بم، نه تنها خسارتی اقتصادی بود، بلکه ضربه‌ای مهلک به هویت فرهنگی و تاریخی ایران وارد کرد. حال، بافت‌های تاریخی کرمانشاه نیز با خطرات مشابهی روبرو هستند. قدمت بناها، فرسودگی مصالح و ساختارهای سنتی، آن‌ها را در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر کرده است. اگر اقدامی فوری صورت نگیرد، ممکن است شاهد نابودی بخش مهمی از میراث فرهنگی این استان باشیم.
در این میان، متخصصان و مسئولان میراث فرهنگی استان کرمانشاه، با ابراز نگرانی از وضعیت موجود، بر ضرورت توانمندسازی و کاهش خطرپذیری بناهای تاریخی تاکید کرده‌اند. انجام مطالعات ارزیابی خطرپذیری زلزله، تشکیل کارگروه‌های مشترک برای پیشگیری از آسیب به بافت تاریخی و توجه به معماری بومی در مرمت بناها، از جمله راهکارهایی است که برای مقابله با این تهدید پیشنهاد شده است. 
این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع می‌پردازد و تلاش می‌کند تا با نگاهی جامع و تحلیلی، راهکارهای موثر برای حفاظت از میراث فرهنگی کرمانشاه در برابر خطر زلزله را ارائه دهد.

لزوم توجه به آسیب‌پذیری بافت‌های تاریخی
کیومرث خانی، معاون میراث‌فرهنگی استان کرمانشاه، با اشاره به اهمیت موضوع خطرپذیری زلزله و توانمندسازی آثار تاریخی اظهار کرد: آثار تاریخی به دلیل قدمت، فرسودگی مصالح، ساختارهای سنتی و نبود تدابیر مقاوم‌سازی کافی، در برابر زلزله بسیار آسیب‌پذیر هستند و تخریب آنها می‌تواند خسارات جانی و مالی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.
وی با تأکید بر آسیب‌پذیری بالای بافت‌های تاریخی به دلیل قدمت و فرسودگی مصالح، افزود: وقوع زلزله در این مناطق می‌تواند باعث تخریب گسترده ابنیه و تلفات انسانی شود و به دلیل اهمیت فرهنگی و اجتماعی این بافت‌ها، خسارت‌های ناشی از آن بسیار حاد است.
معاون میراث فرهنگی کرمانشاه توانمندسازی را به معنای افزایش ظرفیت و قابلیت بافت‌ها و جوامع برای مقابله با بحران‌ها به ویژه زلزله دانست و افزود: این امر باید به صورت جامع و چند بعدی و با مشارکت ساکنان بومی صورت گیرد.

مدیریت، کلید کاهش آسیب‌پذیری
مهنوش بیگلری، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه نیز با بیان اینکه برای کاهش آسیب‌پذیری بناهای تاریخی، مدیریت صحیح این مسئله ضروری است، اظهار کرد: با مدل‌سازی زلزله می‌توان با شناخت نقاط ضعف بناها در برابر زلزله به کاهش آسیب‌ها کمک کرد.
وی با اشاره به زلزله سال 1382 بم که ارگ تاریخی این شهر را به تلی از خاک تبدیل کرد، افزود: با وجود تلاش گذشتگان در طراحی و ساخت بناهای مقاوم در برابر زلزله، این مسئله اجتناب‌ناپذیر است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شناخت دقیق سازه‌ها را راه مدیریت صحیح دانست و تأکید کرد: باید یک جمع‌بندی از بین 2200 اثر تاریخی ثبت ملی شده استان تهیه شود و بناهای دارای خطرپذیری بالا در برابر زلزله اولویت‌بندی شوند.
بیگلری با اشاره به انجام پروژه‌ای چندساله توسط دانشگاه رازی روی 10 مسجد تاریخی شهر و دو بنای دیگر، گفت: طبق ارزیابی‌ها، مسجد عمادالدوله در معرض خطرپذیری بالایی در برابر زلزله قرار دارد و دبیرستان کزازی نیز با وقوع زلزله قوی احتمال تخریب کامل دارد.
ضرورت تشکیل کارگروه مشترک برای پیشگیری از آسیب به بافت تاریخی
جواد اسفندیاری، نائب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه، با اشاره به رشد ساخت و سازها در بافت فرسوده شهر، تاکید کرد: با توجه به اینکه برخی از ساختمان‌های جدید ممکن است آسیب‌هایی را به بافت تاریخی بنای همجوار خود وارد کنند، لازم است کارگروهی متشکل از سازمان نظام مهندسی، شهرداری و میراث‌فرهنگی کرمانشاه برای پیشگیری از چنین آسیب‌هایی تشکیل شود.
وی همچنین به مسئولیت 10 ساله اعضای سازمان نظام مهندسی در برابر نظارت بر کیفیت بنا اشاره کرد و گفت: پس از زلزله بزرگ سال 1396، حدود پنج هزار پرونده در شورای انتظامی نظام مهندسی استان به خاطر آسیب‌هایی که برخی ساختمان‌ها دیده بودند، تشکیل شد.
توجه به معماری بومی در مرمت بناهای تاریخی
محمدرضا رشیدی از کارشناسان میراث‌فرهنگی استان کرمانشاه، با اشاره به تفاوت نوع ساخت بناهای تاریخی در مناطق مختلف استان به دلیل شرایط آب و هوایی و جغرافیایی، اظهار کرد: اگر می‌خواهیم از بناهای تاریخی محافظت کنیم، باید در برنامه‌های مرمتی خود روی معماری بومی، شناخت دقیق و عمیق از بنا تاکید داشته باشیم.

مطالعات ارزیابی خطرپذیری زلزله در 12 بنای تاریخی کرمانشاه
ایمان عشایری، عضو هیئت علمی دانشگاه رازی کرمانشاه، از انجام مطالعات ارزیابی میزان خطرپذیری و مقاومت 12 بنای تاریخی شهر کرمانشاه در برابر زلزله خبر داد.
وی با اشاره به زلزله‌خیز بودن منطقه زاگرس، گفت: پس از زلزله سال 1396، دانشگاه رازی کرمانشاه تمرکز خود را روی مسئله زلزله افزایش داد و مطالعاتی در این زمینه انجام شد.
عشایری افزود: مطالعات انجام شده به ما کمک کرد تا بفهمیم که در صورت وقوع یک زلزله کدام بخش‌های این بناهای تاریخی بیشتر در معرض خطر تخریب قرار دارند و میزان استحکام بناها در مقابل زلزله چقدر است.
انتهای پیام/