بزرگنمايي:

کرمان رصد - باتوجه به سیل دوشب گذشته در پی بارش باران در بالادست رودخانه هلیل‌رود در شهرستان جیرفت و جاری شدن سیلاب و جان باختن 15نفر، همچنان مهم‌ترین مساله در کاهش تلفات این بلای طبیعی، همان هشداری است که در مسیرِ رودخانه‌ها تردد نکنید. هرچند همه این مساله را رعایت نمی‌کنند و جدی نمی‌گیرند. از سیل‌های فاجعه بار در ایران می‌توان سیل میدان تجریش در مرداد سال 66 دومین سیل مخرب کشور از نظر تلفات انسانی نام گرفته است.
سیلی که براثر بارش شدید باران و جاری‌شدن سیلاب در دره‌های دربند و گلابدره، در شمال تهران اتفاق افتاد. اما مساله‌ای که خسارت‌ها را بیشتر کرد، شکسته شدن سد دیگری بود که روی رودخانه گلابدره ساخته شده بود. ناگهان حجم عظیمی از آب روانه میدان تجریش و خیابان شریعتی و مناطق اطراف شد. شدت باران به حدی بود که در مدت 107 دقیقه 28 میلی متر بارش ثبت شد. در مدت کوتاهی سیلاب عظیمی از رودخانه گلابدره به حرکت درآمد و در مسیر خود سد ساخته‌شده را تخریب و صدها تن گل‌ولای و سنگ را در مسیر رودخانه گلابدره و جعفرآباد به سمت میدان تجریش به حرکت درآورد. سیل‌های نکا و ماسوله در دهه 70، سیل کوهدشت لرستان، سیل قم و سیل بهشهر و سیل‌های سال‌های گذشته تهران و ایلام از دیگر سیل‌های پر خسارت3 دهه گذشته کشور هستند که در نتیجه آن بیش از 300 نفر دیگر کشته شدند. اگرچه هیچ یک از سیل‌های کشورمان هنوز هم با سیل‌های ویرانگر کشورهای همسایه و اطراف همچون سیل 2014 هند و پاکستان و سیل 1998 چین که منجر به کشته شدن بیش از 4000نفر و وارد آمدن خسارت 40 میلیارد دلاری به زیرساخت‌های این کشور شد قابل مقایسه نیست، اما جلوی بسیاری از سیل‌های کشورمان را می‌توان با مدیریت بهتر منابع آب، جلوگیری از فرسایش خاک و عدم تعرض به حریم رودخانه‌ها گرفت تا هر ساله کشور مجبور به جبران خسارات دهها میلیارد تومانی سیل نباشد. یکی دیگر از سیل‌های سال‌های اخیر در تهران، در ساعات ابتدای بامداد6مرداد1401 بود که در اثر بارش شدید باران در دره امامزاده داود تهران، باعث جاری شدن حجم زیادی از آب و گل و لای به پایین دست شد. این سیلاب با ساختمان امامزاده برخورد کرد و باعث مرگ8نفر و مصدومیت9نفر شد. بنای امامزاده نیر دچار آسیب جدی شد.
طغیان رودخانه‌ها تازه‌ای نیست
طغیان رودخانه‌ها در ایران خبر تازه‌ای نیست. باتوجه به فصل بارش که در پیش است و حوادثی که هرسال روی می‌دهد، حالا هشدارها بیش از قبل شده است و همچنان راهکاری هم در این باره وجود ندارد. این درحالی است که با وجود بارش‌های روزهای اخیر در تهران و دیگر شهرها، کارشناسان نسبت به احتمال وقوع سیل در تهران هشدار دادند. این بار اما خبر سیل مربوط به تهران نبود. در پی طغیان رودخانه هلیل رود در جیرفت، عده‌ای مفقود شدند. 16تیم هلال احمر از شهرستان‌های عنبرآباد، کهنوج، جیرفت، ساردوئیه، بم و مرکز استان با حضور در محل حادثه تا دیروز پیکر همه مفقودین را یافتند. رضا فلاح، مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان کرمان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به پیدا شدن پیکر آخرین مفقودی سیلاب روز گذشته در شهرستان جیرفت، پایان عملیات جست‌وجو را اعلام کرد
در پی بارش باران در بالادست رودخانه هلیل در شهرستان جیرفت و جاری شدن سیلاب، عصر روز دوشنبه این رودخانه طغیان کرد و موجب مرگ 15 نفر شامل، هفت زن و هفت کودک افغانستانی و یک مرد ایرانی در شهرستان جیرفت شد. 64 نیروی امدادی در قالب ١6 تیم‌ هلال‌احمر از شهرستان‌های عنبرآباد، کهنوج، جیرفت، ساردوئیه، بم و مرکز استان در محل حادثه و در عملیات جست‌وجوی مفقودین حضور داشتند.
رضا فلاح صبح دیروز 10 مهرماه درباره آخرین وضعیت مفقودی‌های سیلاب عصر دوشنبه در شهرستان جیرفت گفت: طبق گزارش‌های دریافتی از محل حادثه، دیروز ساعت 6 صبح پیکر دو نفر دیگر از مفقودی‌های حادثه طغیان رودخانه هلیل‌رود در جیرفت با تلاش امدادگران هلال‌احمر از آب بیرون کشیده شد. والدین کودکان و صاحب باغ برای نجات کودکان اقدام می‌کند و در این حین آنها هم غرق می‌شوند.
نجات 54 نفر از پشت بام بیمارستان در تنسی
در ادامه نگاهی به سیل در دیگر کشورها انداخته‌ایم اما خسارات ناشی از سیل‌ها و حوادث این چنین تنها در ایران اتفاق نمی‌افتد. چندروز پیش، پس از طوفان گرمسیری هلن که منطقه جنوب شرقی ایالات متحده را درنوردید، بیش از 54 نفر از پشت بام یک بیمارستان سیل‌زده در ایالت تنسی در جنوب این کشور نجات یافتند. به گزارش مهر، به نقل از آسوشیتدپرس، مایک هنسلی، کلانتر بخش یونیکوی، روز شنبه به رسانه‌های محلی گفت بالگردها روی پشت بام بیمارستان یونیکوی پس از بالا آمدن سیل فرود آمدند چراکه مقامات حتی نتوانستند قایق‌ها را به بیمارستان نزدیک کنند. هنسلی گفت: شرایط بسیار سخت بود. ما نمی‌توانستیم با قایق به آنها برسیم، بادهای شدید و آب در اطراف بیمارستان جاری بود. طوفان هلن پنجشنبه شب در منطقه بیگ بند فلوریدا به عنوان یک طوفان رده 4 آغاز شد. اگرچه پس از افول به یک طوفان استوایی ضعیف تبدیل شده است، اما تاکنون باعث مرگ بیش از 40 نفر شده است. به گزارش آسوشیتدپرس تخمین زده می‌شود که این طوفان 15 تا 26 میلیارد دلار خسارت مالی به بار آورده باشد.
217نفر قربانی سیل نپال
بارندگی‌های سیل آسای هفته گذشته در نپال این کشور را نیز دچار بحران کرد. رسانه‌های محلی نپال از افزایش قربانیان سیل و رانش زمین در این کشور به 217 نفر خبر داده‌اند. شمار قربانیان بارندگی شدید و سیل و رانش زمین در این کشور به 217 نفر افزایش پیدا کرده و عملیات جست‌وجو برای پیدا کردن 28 مفقودی همچنان ادامه دارد.
به نوشته این رسانه، وضعیت آب‌وهوایی بهبود یافته و تیم‌های امدادونجات در تلاش برای خارج کردن اجساد از زیر گل و لای هستند. پلیس نپال گفته است که 143 نفر نیز در سراسر این کشور مصدوم شده‌اند. به گفته ریشی رام تیواری، سخنگوی وزارت کشور نپال، سیل سهمگین و رانش گسترده زمین، به شدت به زیرساخت‌ها و سامانه‌های ارتباطی در نقاط مختلف خسارت وارد کرده است.
مقامات محلی می‌گویند که بیش از چهار هزار و 500 نفر را از در مناطق مختلف نجات داده‌اند. دولت نپال نیز به منظور کمک به دولت‌های محلی، نیروهای ارتش را اعزام کرده است. بحران در این کشور پس از بارندگی‌های سیل‌آسا از پنجشنبه هفته گذشته آغاز شد.
چند روش مقابله با سیل
سیل یکی از بلاهای طبیعی محسوب می‌شود و در برخی کشورهای جهان وقوع سیل بیش از دیگر نقاط جهان است. این کشورها روش‌های خاصی برای کاهش خسارت‌های ناشی از سیل و همچنین مدیریت آن به عنوان منابع آبی آینده دارند.
به گزارش ایسنا و به نقل از ایندپنت، در ادامه 10 روش پیشگیری از خسارت‌های سیل و راهکارهای مقابله با سیل در آینده معرفی می‌شود:
1- معرفی سیستم‌های هشداردهنده سیل
سیستم‌های هشداردهنده سیل می‌توانند زمان بیشتری برای انجام اقدامات هنگام سیل ایجاد کنند و هشدار پیشگیرانه و از پیش برنامه‌ریزی شده می‌تواند تاثیرات ناشی از وقوع سیل را به طور قابل توجهی کاهش دهد. یکی از کشورهایی که در این زمینه اقدامات جدی انجام داده بریتانیاست که سیستم‌های هشداردهنده سیل خود را به مرور زمان تقویت کرده است.
2 - تغییر ساختار منازل و محل کار
لورنس واتراهوس، مهندس عمران و مدیر شرکت Pell Frischmannاظهار کرد: باید بر روی “انعطاف‌پذیری در مقابل سیل» تمرکز شود نه طرح‌های دفاع در برابر سیل. او بتن‌سازی کف و جایگزینی موادی مانند MDF و گچ تخته با مواردی قدرتمندتر را توصیه می‌کند. به نظر وی ما باید با سیل زندگی کنیم پس باید آمادگی رویارویی با سیل را داشته باشیم. پیشنهاد وی در این زمینه، ساخت خانه‌های ضد آب و انتقال سوکت‌های الکتریکی به مکان‌های بالاتر بر روی دیوارهاست.
3- ساخت سازه‌ها با ارتفاع بالاتر از سطح سیل
پروفسور دیوید بالمفورت، متخصص در مدیریت خطرات سیل در بریتانیا اظهار کرد: باید تمام ساختمان‌های جدید، یک متر بالاتر از سطح زمین برای جلوگیری از آسیب‌های سیل ساخته شوند. وی در ادامه افزود: مقابله در برابر سیل نیز باید با روش‌های نوآورانه‌ای برای کاهش خطر بلایای طبیعی باشد.
4- مقابله با تغییرات اقلیمی
دانشمندان بر این باورند که تغییرات اقلیمی باعث افزایش بلاهای طبیعی شده است. پس تمامی کشورها باید به توافقنامه آب و هوایی پاریس وفادار باشند.
5- افزایش هزینه‌های مقابله در برابر سیل
در برخی کشورها هزینه‌های خاصی برای مقابله با سیل اختصاص داده می‌شود. برای بهبود عملکرد در برابر وقوع سیل باید این ارقام تغییر کنند.
6- حفاظت از تالاب‌ها و معرفی گیاهان و درختان در مهار سیل
ایجاد تالاب‌های بیشتر می‌تواند سرعت جاری شدن سیلاب را کاهش دهد و مانند اسفنج‌، رطوبت را در خود نگه دارد، اما اغلب این مناطق به دلیل توسعه کشاورزی و ساخت و ساز تخریب می‌شوند. پس توقف جنگل‌زدایی و تخلیه تالاب‌ها روشی مهم در کاهش سیل محسوب می‌شوند.
7- بازگرداندن رودخانه‌ها به حالت طبیعی خود
بسیاری از کانال‌های رودخانه در گذر زمان به منظور بهبود قابلیت حمل و نقل مناسب تغییر کرده‌اند. برگرداندن این کانال‌ها به صورت طبیعی خود جریان سیلاب را کاهش خواهد داد.
8- مناطق ذخیره‌سازی آب
در برخی کشورها برای استفاده از سیل‌ها و افزایش منابع آبی، مخازنی برای جمع‌آوری سیلاب‌ ایجاد شده است. یکی از این مناطق بریتانیا است که مخازن خاصی در خیابان‌ها ایجاد کرده است.
9- بهبود شرایط خاک
مدیریت نامناسب خاک، ماشین‌آلات و سم حیوانات بر روی زمین می‌تواند سبب فشرده شدن خاک شده و در نتیجه به جای جذب آب و نگهداری از آن، آب بلافاصله خارج شده و در واقع مانعی در جذب سیلاب‌ محسوب می‌شود.
10- ایجاد موانع در مسیر سیلاب­ها
آژانس محیط زیست بریتانیا برای کاهش ورود سیلاب، موانع متحرکی در مسیر خطر سیل ایجاد کرده است. این موانع موقت می‌تواند به روش دفاعی دائم در برابر سیلاب نیز تبدیل شود. فرانک کلی، مدیر عامل شرکت UK Flood Barriers ساختاری هوشمند در این موانع ایجاد کرده که به طور خودکار در زمان لازم، عملکرد مورد نیاز را اجرا می‌کند.