کرمان رصد - در یک گام سرنوشت‌ساز، ایران، چین و روسیه با اتحاد استراتژیک خود پاسخ قاطعی به سیاست‌های یکجانبه‌گرای غرب ارائه دادند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا، نشست سه‌جانبه ایران، چین و روسیه در تاریخ 24 اسفند 1403 در پکن برگزار شد. این نشست با حضور معاونان وزرای امور خارجه سه کشور، به منظور بررسی موضوعات مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور تشکیل شد.
پیش از این نشست، شورای امنیت سازمان ملل متحد در تاریخ 22 اسفند سال جاری، جلسه‌ای غیرعلنی درباره برنامه هسته‌ای ایران برگزار کرد. در این جلسه، نماینده ایالات متحده آمریکا مواضع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، را مطرح کرد که شامل تهدید به استفاده از زور علیه ایران بود. این اظهارات به عنوان نقض آشکار حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد تلقی شد.
در واکنش به این تهدیدات، ایران نامه‌ای به شورای امنیت ارسال کرد و هشدار داد که هرگونه اقدام تجاوزکارانه با عواقب جدی مواجه خواهد شد. امیر سعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، در این نامه اظهار داشت که ایران از حق خود برای دفاع از حاکمیت و تمامیت ارضی‌اش استفاده خواهد کرد.

اهداف و محورهای نشست سه‌جانبه نشست سه‌جانبه پکن با هدف بررسی راهکارهای دیپلماتیک برای حل‌وفصل مسائل مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران و مقابله با تحریم‌های اعمال‌شده برگزار شد. مهمترین محورهای اصلی این نشست به قرار زیر است:
تأکید بر حل‌وفصل دیپلماتیک: سه کشور بر اهمیت یافتن راه‌حل‌های پایدار و بلندمدت از طریق مذاکره تأکید کردند که منافع همه طرف‌ها را در نظر بگیرد.
انتقاد از اقدامات غیرقانونی آمریکا و اروپا: شرکت‌کنندگان، اقدامات غیرقانونی و نقض‌های متعدد قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل توسط ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی را مورد بررسی قرار دادند.
مخالفت با تهدیدات نظامی: سه کشور هرگونه اقدام نظامی علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را غیرقابل پذیرش دانسته و بر عدم پذیرش تهدید و ارعاب در این زمینه تأکید کردند.
درخواست لغو تحریم‌ها: معاون وزیر خارجه چین بر ضرورت پایان دادن به همه تحریم‌ها علیه ایران و لزوم احترام کامل به حق ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید کرد.
اظهارات وزرای خارجه سه کشور «کاظم غریب آبادی» معاون وزیر امور خارجه ایران، در این نشست بر لزوم احترام به زمان‌بندی‌های برجام تأکید کرد و اظهار داشت که در اکتبر نباید اسنپ‌بکی (مکانیزم ماشه) داشته باشیم.
«ما جائوشو،» معاون وزیر امور خارجه چین در این نشست، بر اهمیت تبادل نظر عمیق در مورد موضوع هسته‌ای و لغو تحریم‌ها تأکید کرد و خواستار احترام به حقوق ایران در استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای شد.
«سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز بر لزوم همکاری‌های سه‌جانبه برای مقابله با فشارهای غرب و حمایت از حقوق ایران در مجامع بین‌المللی تأکید کرد.
بیانیه پایانی مشترک در پایان نشست، بیانیه مشترکی صادر شد که در آن بر موارد زیر تأکید گردید.
حمایت از برجام: سه کشور بر اهمیت حفظ و اجرای کامل برجام به عنوان یک توافق بین‌المللی تأکید کردند.
لغو تحریم‌ها: شرکت‌کنندگان در این راستا خواستار لغو فوری تحریم‌های غیرقانونی و یک‌جانبه علیه ایران شدند.
حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسائل: در این نشست بر لزوم تعهد به حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسائل از طریق گفت‌وگو و دیپلماسی تأکید شد.
پیامدهای این نشست سه جانبه این نشست نشان‌دهنده تعمیق روابط استراتژیک بین ایران، چین و روسیه در مواجهه با فشارهای غرب است. همکاری این سه کشور می‌تواند به تضعیف اثرات تحریم‌های آمریکا و تقویت موقعیت ایران در مذاکرات بین‌المللی منجر شود.
از سوی دیگر، این نشست پیامی واضح به جامعه بین‌المللی ارسال کرد که تهدیدات نظامی و تحریم‌های یک‌جانبه نمی‌تواند مانع از پیگیری حقوق مشروع کشورها شود. همچنین، تأکید بر راه‌حل‌های دیپلماتیک نشان‌دهنده تمایل این کشورها به حفظ ثبات و امنیت منطقه‌ای است.

رویارویی جدی شرق و غرب در صحنه بین‌المللی مهدی خورسند، کارشناس مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا، در این رابطه کرد: برگزاری اجلاس سه‌جانبه وزرای خارجه ایران، روسیه و چین به میزبانی پکن، هم از نظر شکل و سطح برگزاری و هم انتخاب میزبان، پیام‌های چندوجهی دارد. به نظر می‌رسد در دوره گذار نظم بین‌المللی، پرونده هسته‌ای ایران به عنوان یکی از پرونده‌های کلیدی این دوران، بار دیگر صحنه رقابت و رویارویی آمریکا و چین شده است.
وی افزود: چین در شرایطی میزبانی این اجلاس را برعهده گرفت که از یک سو، آمریکا با تمرکز شدید بر پرونده هسته‌ای ایران، در صورت عدم توافق ایران، گزینه نظامی را به صراحت مطرح کرده و تلاش دارد شروط یکجانبه خود را تحمیل کند و از سوی دیگر شورای امنیت و جی 7 (7 کشور صنعتی جهان) بیانیه‌هایی با محوریت پرونده ایران صادر کرده‌اند.
کارشناس مسائل اوراسیا ادامه داد: همچنین افشای جزئیات نامه دونالد ترامپ به رهبر ایران توسط مقامات روسی نیز نشان می‌دهد که آمریکا از ایران خواسته است هم نظارت‌های گسترده را بپذیرد و هم از حمایت‌های منطقه‌ای خود دست بکشد؛ شروطی که غیرقابل پذیرش است.
وی برگزاری نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و چین در پکن را به عنوان یک تحول کلیدی در برابر نظام لیبرال دموکراسی به رهبری آمریکا ارزیابی کرد و گفت: پیام اصلی این اجلاس، ارزیابی تند و تیز این سه کشور از اقدامات غیرقانونی و نقض مکرر قطعنامه 2231 شورای امنیت توسط آمریکا و تروئیکای اروپایی است.
خورسند اضافه کرد: در بیانیه پایانی، این سه کشور صراحتاً به نقض متعدد تعهدات توسط طرف‌های غربی اشاره کرده و هرگونه تهدید، ارعاب یا استفاده از زور علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را محکوم کردند. این موضع‌گیری نشان‌دهنده صف‌آرایی جدیدی است که در آن چین به عنوان یک پیشران و بازیگر کلیدی در برابر سیاست‌های آمریکا در پرونده هسته‌ای ایران وارد صحنه شده است.
وی با اشاره به شایعات پیشین درباره همراهی احتمالی روسیه با سیاست‌های آمریکا برای فشار به ایران، تاکید کرد: در عمل مشاهده شد که روسیه با بیانیه مشترک چین و ایران همسو شد و مواضع تند و صریحی علیه آمریکا و تروئیکای اروپایی اتخاذ کرد. این همسو شدن نشان‌دهنده شکل‌گیری یک هماوردی جدید در صحنه بین‌المللی است که در آن سه کشور با محکومیت تحریم‌های غیرقانونی و تهدیدات نظامی، همراهی خود را با ایران در برابر فشارهای غرب اعلام کرده‌اند.
کارشناس مسائل اوراسیا اذعان کرد: در مقابل، با توجه به شرایط کنونی در منطقه و مسائلی مانند احتمال فعال‌سازی اسنپ‌بک و موضوعات مرتبط، شکل‌گیری یک تیم جدید از شرق در برابر خواست و اراده غرب، نکته مهمی است که در پرونده هسته‌ای ایران در حال تکوین است. این تحول نشان‌دهنده تقسیم‌بندی جدیدی در صحنه بین‌المللی است که در آن بلوک شرق (ایران، روسیه و چین) با محکومیت تحریم‌ها و تهدیدات نظامی، در برابر فشارهای غرب به ویژه آمریکا و تروئیکای اروپایی موضع می‌گیرد.
وی با تاکید بر اینکه نشست سه‌جانبه ایران، چین و روسیه به‌عنوان پاسخی به صحنه‌سازی‌های شورای امنیت و نامه دونالد ترامپ قلمداد می‌شود، گفت: آمریکا با همراهی تروئیکای اروپایی و استفاده از ابزارهای سازمان ملل و شورای امنیت، در حال اعمال فشار علیه قدرت‌های مستقل مانند ایران و روسیه است. در مورد روسیه، تلاش برای تحمیل شرایط توافقی به منظور پایان جنگ اوکراین و کنترل رفتار این کشور در نظام بین‌المللی مشهود است. هدف نهایی، مدیریت تنش‌های موجود و پیشروی به سمت چین به نظر می‌رسد.
خورسند ادامه داد: چین این رویکرد را درک کرده و احتمالاً در آینده نزدیک (کمتر از یک سال)، هماوردی شرق و غرب به صورت علنی‌تر و ملموس‌تر ظاهر خواهد شد. این رقابت ممکن است به رویارویی نظامی، سیاسی یا اقتصادی دو بلوک منجر شود. با توجه به این تحولات، ضروری است ایران خود را برای این چالش‌های پیشرو آماده کند.
نگاه به شرق؛ راهی برای خروج از انزوای بین‌المللی وی تاکید کرد: به هر حال، ما در این پازل و الگوی رفتاری شرق قرار خواهیم گرفت. ما شرق‌گرا نخواهیم شد و حل شدن ما در نظم شرقی نیست. ما هرگز نمی‌توانیم با حل شدن در نظم غربی یا شرقی، منافعمان را حداکثری کنیم. ما در تعامل بین شرق و غرب می‌توانیم منافعمان را به دست بیاوریم.
کارشناس مسائل اوراسیا ابراز کرد: جمهوری اسلامی ایران با توجه به شرایط کنونی نظام بین‌المللی، باید خود را برای همکاری جدی با نظم شرقی آماده کند. این ضرورت ناشی از دوران احتضار نظام لیبرال دموکراسی به رهبری آمریکا است که با اعمال فشارهای بی‌منطق (مانند تعرفه‌های یکجانبه و رفتارهای نژادپرستانه علیه مهاجران) سعی در حفظ قدرت دارد.
وی با تاکید بر اینکه جمهوری اسلامی ایران باید خود را برای همکاری جدی با نظم شرقی آماده کند، ادامه داد: این هماوردی ناشی از آن است که نظم غربی مبتنی بر لیبرال دموکراسی به رهبری آمریکا در حال افول است و دوران احتضار خود را می‌گذراند. این شرایط، غرب به‌ویژه آمریکا را به وضعیتی سوق داده است که برای حفظ قدرت، دست به هر دستاویز ممکن می‌زند. مشاهده می‌شود که آنها حتی به دوستان قدیمی خود نیز با رفتارهای غیرمنطقی و ناشایست، مانند اعمال تعرفه‌های بی‌منطق و تبعیض نژادپرستانه علیه مهاجرانی که بخش عمده پیشرفت‌های آمریکا و اروپا مدیون آنهاست، دست می‌زنند.
خورسند خاطرنشان کرد: در آینده نزدیک، احتمالاً همان الگوی رفتاری جبهه شرق در مقابل غرب و در نشست شورای امنیت سازمان ملل تکرار خواهد شد. این رفتار می‌تواند هماوردی جدیدی را در پرونده هسته‌ای ایران بین جهان غرب و شرق ایجاد کند، به‌ویژه در شرایطی که نظام بین‌المللی در حال گذار است.

به گزارش ایمنا، این اجلاس نشان‌دهنده شکل‌گیری یک بلوک جدید در برابر غرب است. چین، روسیه و ایران با همسو شدن در برابر سیاست‌های آمریکا، از همکاری‌های چندجانبه به جای تک‌جانبه‌گری حمایت کردند. این همبستگی می‌تواند در آینده به رقابت‌های جدیدی در نظام بین‌المللی بین شرق و غرب منجر شود، به‌ویژه در پرونده هسته‌ای ایران و مسائل اقتصادی.
نشست پکن نه تنها به عنوان یک پاسخ به تهدیدات آمریکا، بلکه به عنوان یک گام در جهت تقویت دیپلماسی چندجانبه و مقابله با نظم تک‌قطبی غرب ارزیابی می‌شود. همکاری سه کشور در این اجلاس، نشان‌دهنده تمایل به ایجاد تعادل در نظام بین‌المللی و اجتناب از انزوای ایران است.
کد خبر 849018