چاپ

کرمان رصد - پته کرمان نه تنها یک هنر دستی زیبا، بلکه نمادی از تاریخ، فرهنگ و هنر مردم کرمان است که توسط هنرمندان زبردست این منطقه، زنده و پویا باقی مانده است بنابراین امروزه تلاش‌های زیادی برای حفظ و ترویج هنر پته دوزی صورت می‌گیرد.
پته کرمان، یکی از زیباترین و منحصر به فردترین هنر‌های دستی ایران، که خاستگاه اصلی آن در استان کرمان است و با نقش‌ها و طرح‌های بسیار پیچیده و زیبا شناخته می‌شود.
از آنجا که صنایع دستی جایگاه ویژه‌ای در خانه کرمانی‌ها دارد، پته با کاربرد‌های متفاوتی که دارد در جهیزیه نوعروسان به عنوان هنر اصیل و ماندگار مردم این استان حتما قرار می‌گیرد.
زنان کرمانی پته دوزی را هنری پرزحمت می‌دانند که نیاز به توجه و کار زیادی دارد. آنها معتقدند که باید دوخت بر روی پته‌ها به قدری تمیز و منظم باشد که در نگاه مصرف‌کننده بی‌نظمی و یا ناهماهنگی در بافت را نشان ندهد. طبق آنچه که در میان پته‌دوزان مرسوم است، دوخت بر خط‌های کشیده شده در شال همان خط دوزی یا ساقه دوزی است که بنا بر رنگ پارچه با نخ متفاوتی بافته می‌شود، برای مثال روی پارچه‌های قرمز خط دوزی مشکی و بر پارچه سفید خط دوزی زرد، پارچه مشکی و سبز خط‌های رنگ زرد دوخته می‌شود. در ادامه نوبت به پرکردن بخش داخل طرح‌ها و دوخت خطوط موازی حاشیه می‌رسد که با سوزن‌دوزی به عنوان تیک چهارگوش انجام می‌شود و هرچه تیک‌چهارگوش‌ها پرتر و به هم نزدیک‌تر باشد پته دوزی ارزش بیشتری پیدا می‌کند.
خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان کرمان به سراغ تنی چند از خانم‌های کرمانی رفته و در مورد این هنر زیبا و اصیل و سنتی کرمان گفت‌و گوکرده است که هم سنت است و ثروت.

کرمان رصد

زهرا خانم یکی از زنان کرمانی است که اغلب اوقات بیکاری در حال پته دوزی است. او می‌گوید: استفاده از رنگ‌های طبیعی و گیاهی نه تنها دوام و پایداری بالایی را ایجاد می‌کند، بلکه زیبایی و جلوه خاصی به پته می‌بخشند که در کمتر هنر دستی دیگری یافت می‌شود.
از او درباره اینکه پته به صورت دستی یا با چرخ دوخته می‌شود پرسیدم که گفت: پته کرمان به صورت کامل با دست دوخته می‌شود و هر قطعه آن حاصل ساعت‌ها و حتی روز‌ها کار دقیق و هنرمندانه است. این بافت و دوخت دستی به همراه تاریخچه و قدمت، ارزش و اصالت ویژه‌ای به پته‌ها می‌دهد که برای مجموعه داران بسیار ارزشمند است.
زهرا خانم همه پته‌هایی را که تاکنون دوخته بود آورد و گفت پته یکی از صنعت دست زنان کرمانی است که در بیشتر خانه‌های کرمانی چه به صورت قاب و چه به صورت رومیزی استفاده می‌شود.

کرمان رصد

باز به سراغ یکی دیگر از خانم‌ها رفتم که به بیماری سرطان مبتلا بود گفت:من بعد از اینکه درمانم را شروع کردم درسته روز‌های خیلی سختی بود ولی با پته زدن سر خودمو گرم می‌کردم.زدن نقش و نقوش پته برای من آرامش بخش است وقتی چشمم به رنگ‌ها و نقش‌های پته می‌افتد وقت‌ها محو اینها می‌شوم که دیگر به بیماری‌ام کمتر فکر می‌کنم.
کبری خانم برای خودش یک مغازه کوچولوی پته فروشی داشت و گفت من برای اینکه سرگرم باشم اینجا نخ و شال‌های پته رو میفروشم هم پته میزنم که هم درآمد است و هم سرگرمی.
از وی درباره اینکار پرسیدم گفت: از بچگی کنار مادرم اینکارو یاد گرفتم و الان به دختر‌ها نیز این پته زدن را آموزش دادم.
از کبری خانم در مورد نخ و شال و رنگ پته پرسیدم وی بیان داشت: شهر‌های اطراف شاید پته کرمان را بشناسند ولی شال پته کرمان از پشم گوسفند است و با نخ پشمی، گیاهی که با رنگ گیاهی رنگ می‌شود و الان نیز از رنگ‌های مصنوعی نیز در بعضی پته‌ها استفاده می‌شود.
پته کرمان اصیل است
وی گفت: پته کرمان اصیل است و من دوست دارم این اصالت راحفظ کنم.
کبری خانم به نقش و رنگ پته‌ها نیز اشاره کرد و اظهار داشت: پته طرح‌های زیادی دارد که قبلا از پته قرمز و بادامی شکل بیشتر استفاده می‌شود ولی الان بیشتر از رنگ‌های روشن با رنگ‌های فانتزی نیز استفاده می‌شود.
شبنم شاهرخی، مربی پته کهن و معاصر گفت: از زمانی که آموزشگاه دارم افراد متفاوت از جوان تا مسن به اینجا آمده اندو پته دوزی را یاد گرفته‌اند و حتی از شهر‌های دیگر به صورت آنلاین این هنر را یاد گرفته‌اند و بعضی‌های آنها برای خودشان کار آفرین شده‌اند.بعضی از افراد که در اینجا آموزش دیده‌اند در نمایشگاه‌های بزرگ شرکت کرده‌اند.
وی درمورد نقوش پته معاصر و کهن گفت:دوخت این دو پته با همدیگر متفاوت است بطوریکه در پته معاصر از رنگ آمیزی‌های خاص و در پته کهن رنگ آمیزی بر اساس رنگ طبیعت و از پشم گوسفند ایرانی استفاده می‌شود و پشم نیز از راین و خبر بافت تهیه می‌شود.
شاهرخی بیان داشت:در زمان‌های قدیم از نخ نقره و نخ طلا در دوخت پته استفاده می‌شده است ولی الان بخاطر هزینه‌های بالا استفاده نمی‌شود.
به گفته سرپرست معاونت اداره کل میراث فرهنگ و صنایع دستی استان کرمان 25 هزار هنرمند صنایع دستی در سطح استان کرمان داریم که از این تعداد 20 هزار نفر پته دوزی هستند.
علی پور محمدی با بیان اینکه از این جمعیت حدود 4 هزار نفر بیمه هستند، بیان داشت:تسهیلات ما به چند شکل به این هنرمندان ارائه می‌شود که شامل مشاغل خانگی، مشاغل خانگی تبصره داریم و بعضی از افراد از تسهیلات نهاد‌های کمیته امداد و بهزیستی نیز استفاده می‌کنند.
وی افزود:ما هر ساله برنامه ریزی داریم و جامعه هدف پوشش داده می‌شود و امکاناتی که برای 32 هزار هنرمند که دارای مجوز انفرادی. کارگاهی دارند که حدود 50 درصد نیز شامل هنرمندان حوزه پته و تودوزی می‌شود.
پور محمدی اظهار داشت:114 صنایع دستی استتن کرمان وجود دارد که 30 تا از آنها شاخص است و پته هم یکی از آن صنایع است که ثبت ملی می‌شود.کرمان شهر ملی است و ما به سمت جهانی شدن برنامه ریزی می‌کنیم.
باید اقرار کرد که هنرمندان اصلی رشته پته دوزی، بانوان هنرمند کرمانی هستند. بسیاری از زنان و دختران کرمانی با این هنر آشنا هستند و خیلی‌ها هم دستی بر آتش این هنر دارند.
امروزه پته دوزی به‌عنوان یکی از صنایع دستی تزیینی استفاده زیادی دارد و از آن در دوخت انواع پرده، بقچه لباس، روانداز سینی، رومیزی، کوسن، زیرلیوانی، سجاده، روکش قرآن، کیف، لباس‌های سنتی و مانتوها، روفرشی و همچنین برای تزیین فضا‌های سنتی به کار می‌برند.
تابلو‌های پته دوزی نیز خریداران زیادی دارند و علاقه‌مندان به صنایع دستی از انواع رومیزی پته بهره می‌برند. استفاده از انواع پته دوزی به‌جای هدیه و سوغاتی بسیار رایج است. مردم آن را به دوستان و نزدیکان خود در مناسبت‌ها و سنت‌های مختلفی به یکدیگر هدیه می‌دهند.
دانلود فیلم اصلی کد ویدیو
گزارش: آذر عسکرپور