چاپ

کرمان رصد - اعتماد /متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
ادوارد لوس-فایننشیال تایمز| اگر بگوییم جو بایدن اردک لنگ است، ترامپ چه معنایی دارد، برخی ممکن است بگویند پرنده شکاری، گروهی دیگر می‌گویند کرکس و اقلیت عنوان کبوتر را برایش برگزیدند. در واقع تعداد محدودی می‌توانند پیش‌بینی کنند که ترامپ برای خاورمیانه و جهان چه خوابی دیده است. جهان به امریکا عادت کرده؛ امریکایی که از یک الگو پیروی کرده و قوانین خودش را در مواقعی که ناخوشایند است، رعایت می‌کند. با ترامپ، چنین تصویری از بین می‌رود. حال سوال این است، آیا سقوط بشار اسد در سوریه برای ترامپ خبر خوبی است یا بد، شاید هم ترامپ در این باره نظری نداشته باشد، مشخص نیست.

آنچه واضح است، این است که سقوط اسد می‌تواند فعل و انفعال‌های روسیه و ایران - مهم‌ترین متحدان خاورمیانه‌ای سوریه- و چین و کره شمالی را تحت تاثیر قرار دهد. به ادعای ناظران به لحاظ ژئوپلیتیکی، هفته گذشته برای ایالات متحده شاید هفته خوبی بوده است. اما در مورد آنچه قرار است پیش بیاید کمتر صحبت می‌شود. در چنین شرایطی سوال این است، ترامپ در کدام زمین بازی خواهد کرد. به باور گروهی از ناظران آشوب نوعی زمین بازی است که ترامپ در آن رونق می‌گیرد. همچنین این مقوله سبک مدیریتی ترجیحی او است. تلاش برای تبیین خواسته‌های ترامپ از طریق بررسی انتصاباتش بیهوده است. از یک سو مارکو روبیو به عنوان وزیر امور خارجه و مایک والتز به عنوان مشاور امنیت ملی حضور دارند. دو جمهوری‌خواه جنگ‌طلب متعارف- از منتقدان دیرینه اسد، ایران، روسیه و چین. از سوی دیگر چهره‌ای مانند تولسی گابارد، منتخب ترامپ به عنوان مدیر اطلاعات ملی در کابینه تعریف شده؛ چهره‌ای که سال‌ها از اسد و ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه حمایت کرده است. جهان‌بینی معاون رییس‌جمهور آینده یعنی جی‌دی ونس به گابارد نزدیک‌تر است. ونس اسد را به عنوان محافظ مسیحیان ستوده است.در این میان غرایز کاملا متفاوت چهره‌های منتخب ترامپ در عرصه سیاست خارجی نشان از آن دارد که میهمان تازه کاخ سفید دوست دارد زیردستانش حنجره هم را بدرند. اینکه کدام یک از این دو جهان‌بینی برتری خواهد یافت یا اینکه آیا سیاست‌های ترامپ با انگیزه‌های تجاری پنهانی‌اش اجرایی خواهد شد یا نه، نامعلوم است. حتی اسراییل هم باید گیج شود. ترامپ 2.0 می‌تواند جنگ‌طلبانه‌ترین دولت حامی اسراییل در تاریخ ایالات متحده باشد. بالاخص آنکه کابینه احتمالی ترامپ شامل شاهین‌های رادیکالی است که به راست افراطی نزدیک هستند.همزمان انتخاب‌های پیش روی ایران نیز قابل تامل است. ترامپ در اواخر دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش، فرمان ترور (شهید) قاسم سلیمانی، قدرتمندترین چهره نظامی ایران در یک حمله پهپادی را صادر کرد. این اولین‌بار پس از جنگ جهانی دوم بود که ایالات متحده آشکارا یک مقام خارجی را ترور کرد. با این حال، پس از آن ترامپ از پاسخ دادن به حملات مقاومت حامی ایران به کشتی‌های نیروی دریایی امریکا و متحدانش از جمله موشک‌پراکنی‌های حوثی‌ها به تاسیسات نفتی عربستان سعودی خودداری کرد. دو رویکرد کنش و عدم کنش ترامپ غافلگیر‌کننده بود.
همزمان پیامدهای سیاست فشار حداکثری ترامپ بر تهران و خروجش از معاهده هسته‌ای شش کشور با ایران (برجام)، موجب شد تا تهران پیشرفت برنامه هسته‌ای خود را در اولویت قرار داده و غنی‌سازی اورانیوم را افزایش دهد. اما در هرج و مرج حاکم فرصت‌هایی نیز وجود دارد. مسعود پزشکیان، رییس‌جمهوری میانه‌روی ایران بارها بر مذاکره و توسل به دیپلماسی به عنوان راهی برای خروج از تحریم‌ها تاکید دارد. هر چند رییس‌جمهوری از زمان پیروزی‌اش تا به امروز به واسطه تحولات خاورمیانه بر فعل و انفعال‌های منطقه متمرکز شده و فرصتی برای به آزمون گذاشتن خواسته‌اش را به دست نیاورده است.ماه گذشته ایلان ماسک، میلیاردر تعریف شده در قلب کابینه ترامپ در مارآ لاگو، با سفیر ایران در سازمان ملل متحد دیدار کرد. (دیداری ادعایی که مقام‌های رسمی ایران آن را رد کردند). با این همه این نشریه مدعی است که معلوم نیست در این نشست میان طرفین چه بحث‌هایی مطرح شده است. حتی اگر محرمانه‌هایی در میان باشد، سابقه چنین فعلی از جانب ماسک عجیب است. پیام چنین نشست ادعایی این است، همه گزینه‌ها از جنگ گرفته تا صلح روی میز قرار دارد و محتمل است.به ادعای ناظران شاید سیاست خارجی ترامپ عصر طلایی برای مردان میانه‌رو باشد.در این میان سوال این است، آیا در این باره الگویی وجود خواهد داشت؟ در پاسخ باید گفت، ترامپ در مقطعی بازگشته که دیگر نمی‌توان از نظم جهانی صحبت کرد. او هم منادی مرگ نظم قدمی است و هم شتاب‌دهنده نظم تازه . خطرات جنگ و دوران جدید بالاخص پیامدهای گسترش سلاح‌های هسته‌ای در حال افزایش است. با این حال، دولت بایدن برای عبور یا پایان دادن به این تهدیدها استراتژی نداشت. ترامپ ممکن است میان دو گزینه ایفای نقش قابله نظم نوین یا فرصت‌طلبی از آشوب‌های حاکم یک گزینه را انتخاب کند، شواهد نشان می‌دهد او حامی گزینه دوم است.