چاپ

کرمان رصد - به گزارش خبرنگار تابناک از ، علی اکبر حقدوست اپیدمیولوژیست و رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه علوم پزشکی کرمان در شورای گفت‌ وگوی دولت و بخش خصوصی که با موضوع سلامت برگزار شد، از شیوع سرطان ها در استان کرمان ابراز نگرانی کرده بود.
وی رشد سرطان پستان در استان کرمان به ویژه در شهرستان‌هایی مثل بافت را چشمگیر اعلام کرده و متذکر شده بود با رویه فعلی شیوع سرطان تا سال 1410 میزان بیماران جدید سرطانی سالانه به بیش از 5 هزار نفر می‌رسد، این در حالی است که تا سال 1398 تعداد بیماران جدید سرطانی در حد سالانه 3 هزار نفر بوده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
حقدوست در گفتگو با خبرنگار تابناک در در رابطه با رشد سرطان پستان در شهرستان بافت می گوید: دلیل تفاوت ها بین شهرستان ها مشخص نبوده و تفاوت های مشاهده شده در بروز سرطان ها نیز چشمگیر نیست آن هم به شکلی که فکر کنیم در یک شهرستان چند برابر دیگری باشد و تنها چند درصدی فرق می‌کند.
وی تصریح می کند: ممکن است مسایل ژنتیکی در قومیت های مختلف کمی تاثیر داشته باشد.
بیماران مبتلا به سرطان خون از کمبود دارو بیشتر رنج می برند
حقدوست در پاسخ به این سوال که کدام دسته از بیماران سرطانی بیشتر با کمبود دارو مواجه هستند؟ اظهار می کند: داروهای شیمی درمانی عموما گران است، به خصوص سرطان هایی که نیاز به چندین دوره درمان دارند مانند سرطان های خون که بیشتر تحت فشار هستند.
احمد نقیب زاده تهامی، اپیدمیولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان نیز در گفتگو با خبرنگار تابناک در کرمان با اشاره به اینکه طبق آمار اعلام شده، بروز سالیانه سرطان در مردان کرمانی 176 در 100 هزار نفر جمعیت است، می گوید: این بدان معنی است که به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت مردان طی یکسال 176 مورد جدید سرطان رخ می‌دهد.
وی ادامه می دهد: سالیانه بیش از 18 میلیون مورد جدید سرطان در دنیا رخ می‌دهد که سهم کشور ایران بیش از 180 هزار مورد است.
از هر سه نفر یک نفر در طول عمر به سرطان مبتلا می‌شود
نقیب زاده تهامی تاکید می کند: متاسفانه از هر سه نفر یک نفر در طول عمر مبتلا به سرطان می‌شود و از هر 4 نفر یک نفر در اثر سرطان جان خود را از دست می‌دهد، این در حالیست که درمان هر فرد مبتلا بیش از نیم میلیارد تومان به شکل مستقیم و غیرمستقیم به اقتصاد خانواده و جامعه ضرر وارد می‌کند.
وی یادآور می شود: شایع ترین سرطان‌های مردان ایرانی مربوط به پروستات، پوست(غیر ملانومایی)، معده، کولورکتال، مثانه، ریه، لوکمی(خون)، مغز و سیستم اعصاب است.
این اپیدمیولوژیست می گوید: بروز سرطان کشوری در کل جمعیت (اعم از زن و مرد) به ازای هر 100 هزار جمعیت نفر 173 نفر است و بر اساس آخرین اطلاعات منتشره، بیش از 180هزار مورد سرطان در کشور ثبت شده که از این تعداد 51 درصد به مردان و 49 درصد به زنان اختصاص داشته است.
نقیب زاده تهامی اظهار می کند: بروز سرطان‌ها در استان کرمان به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت 163 نفر است و بر اساس آخرین آمار طی یکسال 4 هزار و 665 مورد جدید در استان کرمان مبتلا به سرطان شده‌اند.
شایع ترین سرطان های مردان و زنان کرمانی کدامند؟
وی در ادامه تصریح می کند: شایع ترین سرطان های مردان کرمانی نیز شامل ریه و مجاری تنفسی، مثانه، پوست(غیر ملانومایی)، پروستات، معده، کولورکتال(روده بزرگ و رکتوم) لوکمی(خون)، حنجره، مغز و سیستم اعصاب، لنفوم و کبد است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان، شایع ترین سرطان های زنان کرمانی را شامل پستان، پوست، تیروئید، کولورکتال، لوکمی، ریه و مجاری تنفسی اعلام و یادآوری می کند: ضمن اینکه شایع ترین سرطان در زنان ایرانی پستان تیروئید، کولورکتال، پوست و معده است.
وی بیان می کند: بروز سرطان در استان کرمان از متوسط کشوری پایین تر است اما شیب افزایش ابتلا به این بیماری از متوسط کشوری بیشتر است.
نقیب زاده تهامی تاکید می کند: کمربند سرطان های گوارشی در شمال استان کرمان قرار دارد و بروز در شهرهای شمالی استان کرمان دو تا دو نیم برابر سایر قسمت‌های استان است.
وی از مهم ترین دلایل و عوامل خطر این سرطان ها را مصرف مواد مخدر و افزودنی‌هایی که به این مواد اضافه می شود، بیان و تصریح می کند: در استان کرمان عوامل خطر متعددی در بروز سرطان نقش دارند که مصرف دخانیات( سیگار و قلیان) عامل خطر اصلی برای انواع مختلف سرطان است.
نقیب زاده تهامی تاکید می کند: همچنین عادات غذایی مانند عدم مصرف میوه و سبزیجات و نداشتن فعالیت فیزیکی مناسب می تواند سطوح خطر را افزایش دهد، به عنوان مثال رژیم غذایی حاوی گوشت و چربی فراوان اما میوه و سبزیجات کم، خطر ابتلا به سرطان روده را به شکل چشمگیری افزایش می دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان می گوید: چاقی و اضافه وزن با بیماری های غیر واگیر زیادی از جمله سرطان های مختلف مرتبط است، از جمله؛ سرطان تیروئید، معده، پانکراس، روده بزرگ، پستان و پروستات.
وی اظهار می کند: سموم محیطی از جمله قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و سایر مواد شیمیایی ممکن است در ایجاد سرطان در بخش هایی با کشاورزی زیاد از جمله جنوب استان نقش داشته باشد.
تریاک و مشتقات آن از عوامل خطر سرطان هستند
نقیب زاده تهامی تاکید می کند: تریاک و مشتقات آن از دیگر عوامل خطر محسوب می شوند چراکه برخی مطالعات نشان داده که استفاده از تریاک و مشتقات آن با افزایش خطر سرطان های معده، ریه، مری، دهان، پانکراس، کبد و مثانه مرتبط است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان اظهار می کند: افرادی که سابقه پولیپ و سرطان روده بزرگ در خانواده دارند و یا خود مبتلا به بیماری التهابی روده از جمله کرون و کولیت اولسراتیو باشند باید زودتر این تست را انجام دهند و در مورد زمان مناسب با پزشک خود مشورت کنند چراکه با تشخیص زودرس این بیماری می‌توان به درمان قطعی رسید.
وی تصریح می کند: افراد بالای 40 سال سن اگر خونریزی از دستگاه گوارش دارند به راحتی از کنار آن عبور نکنند و حتما با متخصص گوارش مشورت کنند زیرا ممکن است مهم ترین و ابتدایی‌ترین علائم سرطان روده خونریزی‌های دستگاه گوارش باشد.
این اپیدمیولوژیست همچنین با بیان اینکه سرطان پروستات از شایع‌ترین سرطان‌ها در مردان است که غربالگری آن از40 سالگی آغاز می‌شود، تاکید می کند: غربالگری این بیماری با انجام ساده تست خون (PSA) انجام می‌شود.
نقیب زاده تهامی ادامه می دهد: در صورت نیاز برای انجام معاینات بیشتر بایستی به متخصص مراجعه شود، ضمن اینکه اگر این بیماری در مراحل اولیه شناخته شود درمانش بهتر است.
وی بر عدم مصرف الکل تاکید و تصریح می کند: به علاوه عدم مواجهه غیرضروری با اشعه ایکس جهت پرتوهای رادیوگرافی نیز بسیار ضرورت دارد مگر در مواقع تجویز پزشک و با بکار بردن شیلدها و وسایل حفاظتی مخصوص انجام شود.
معاینه فردی برای تشخیص سرطان پستان توصیه نمی شود
این اپیدمیولوژیست می گوید: غربالگری ماموگرافی برای سرطان پستان نیز از سن 40 سالگی انجام و البته باتوجه به سابقه خانوادگی به مشورت پزشک نیاز دارد، معاینه پستان توسط خود فرد توصیه نمی شود و لازم است توسط ماما یا پزشک انجام شود.
نقیب زاده تهامی بیان می کند: غربالگری سرطان دهانه رحم با پاپ اسمیر هم از بیست و یکسال شروع و هر سه سال یکبار تکرار می شود، اما چنانچه ازدواج در سن پایین تر از بیست و یک سال باشد زمان شروع بایستی زودتر انجام شود.
وی با تاکید بر اینکه ترس از سرطان کشنده تر از سرطان است، می گوید: با افزایش آگاهی در مورد راه های پیشگیری و تشخیص زودرس سرطان می توانیم زندگی همراه با کیفیت و طول عمر مناسب داشته باشیم.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان ادامه می دهد: هرچند که مقداری از افزایش موارد سرطان به دلیل تشخیص زودرس و به کار بردن روش های غربالگری است اما دلیل عمده افزایش آن به دلیل روش زندگی ناسالم است.
وی روش زندگی ناسالم را شامل رژیم غذایی دارای غذاهای پرکالری و کم فیبر، نداشتن فعالیت فیزکی مناسب در برنامه روزانه، مصرف الکل، مصرف دخانیات و تریاک و همچنین مواجهه های محیطی مانند مواجهه با آفت کُش ها و تشعشعات غیر ضروری همچون اشعه ماورا بنفش خورشید و تشعشات ناشی از اقدامات عکس برداری غیرضروری در پزشکی، چاقی و اضافه وزن عنوان کرد.
تسلیم شدن در برابر سرطان یک ذهنیت غلط است
نقیب زاده تهامی یادآوری کرد: ذهنیت بدی در مورد سرطان وجود دارد و اغلب فکر می‌کنند در برابر این بیماری باید تسلیم باشند، اما این ذهنیت غلط است و با راهکارهای پیشگیرانه و همچنین روش زندگی متناسب می توان طول عمری با کیفیت و مناسبی داشت.
وی تصریح می کند: البته ضرورت دارد هرچه زودتر بیماری سرطانی که پیشگیری ثانویه دارد، با غربالگری به خوبی تشخیص داده شود چراکه بسیاری از سرطان‌ها با پیشگیری اولیه احتمال رخداد آن کاهش پیدا می‌کند.
این اپیدمیولوژیست همچنین اظهار می کند: متاسفانه این تفکر عموما وجود دارد که غالب موارد سرطان بر اساس عوامل ژنتیک رخ می‌دهد و پیشگیری نقش چندان چشمگیری ندارد که البته این تفکر غلطی نیست، اما جالب است که بدانیم بیش از 50 درصد از بروز سرطان‌ها به دلیل عواملی ایجاد می‌شوند که توسط خودمان قابل کنترل هستند و می توان برای آن‌ها پیشگیری اولیه انجام داد.
پیشگیری اولیه از سرطان عوامل خطر را تعدیل می کند
نقیب زاده تهامی با تاکید بر اینکه پیشگیری اولیه به معنی تعدیل عوامل خطر است، می گوید: سرطان ریه و مثانه به خوبی به پیشگیری اولیه جواب می‌دهد و افرادی که دخانیات و یا مواد مخدر از جمله تریاک مصرف می‌کنند در صورت ترک، احتمال رخداد سرطان در آنها کاهش می‌یابد.
وی همچنین تصریح می کند: بر اساس توصیه سازمان بهداشت جهانی، بسیاری از عوامل خطر ابتلا به سرطان ها را می توان کاهش داد، مانند ورزش کردن که بهتر است حداقل هفته‌ای پنج روز به مدت 30 دقیقه فعالیت فیزیکی متوسط، یا 15 دقیقه شدید انجام شود زیرا این امر یک نوع پیشگیری اولیه است.
این اپیدمیولوژیست در ادامه یادآور می شود: همچنین ورزش های بدنسازی و لیفتینگ چون تمام عضلات بدن را درگیر می کنند اگر هفته ای حداقل دوبار انجام شوند بسیار مفید خواهند بود.
نقیب زاده تهامی تصریح می کند: عدم استعمال سیگار و انواع تنباکوها از جمله قلیان، پرهیز از مصرف الکل حتی به مقدار کم، عدم مصرف مواد مخدر از جمله تریاک، مصرف کمتر غذاهای فست فود و آماده و مصرف کافی میوه و سبزیجات، خطر بسیاری از سرطان را کاهش خواهند داد.
وی ادامه می دهد: همچنین جلوگیری از چاقی و بروز بیماری‌های متابولیک مانند دیابت و جلوگیری از ابتلا و درمان عوامل ویروسی (ویروس پاپیلومای انسانی، هپاتیت‌های B و C) و باکتریایی (هلیکوباکتر پیلوری) و استفاده از کرم‌های ضد آفتاب نیز کمک می‌کنند تا عوامل خطر بسیاری از سرطان‌ها کاهش یابد.
احتمال ابتلا به سرطان از طریق برخی از مواد محصولات آرایشی وجود دارد
نقیب زاده تهامی درخصوص ارتباط بین مواد آرایشی تقلبی و بروز سرطان نیز بیان می کند: ارتباط بین محصولات آرایشی و بهداشتی و خطر ابتلا به سرطان موضوع مورد بحث در مطالعات مختلف بوده و نشان داده شده ممکن است برخی از مواد موجود در محصولات آرایشی مانند پارابن ها و فتالات ها خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان ها، به ویژه سرطان پستان را افزایش بدهند .
وی می گوید: با این حال، تحقیقات ادامه دارد و در حالی که برخی شواهد حاکی از ارتباط است، در نظر گرفتن عواملی مانند مدت زمان و دفعات استفاده نیز ضروری است.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمان به علائم بروز سرطان اشاره و تاکید می کند: افزایش و کاهش وزن بدون دلیل، تعریق شبانه شدید، احساس خستگی که رفع نمی‌شود، احساس درد بدون علت، احساس توده و یا برآمدگی در هر نقطه از بدن، ایجاد خال جدید و یا تغییر شکل خال‌های قبلی و دیر بهبود پیدا کردن زخم‌ها از علائم کلی ابتلا به بیماری سرطان است.
علائم اختصاصی ابتلا به سرطان ها کدامند؟
نقیب زاده تهامی یادآور می شود: تغییر در صدا یکی از علائم سرطان حنجره و ریه است، همچنین سرفه مزمن، بهبود نیافتن زخم در دهان به مدت سه هفته، وجود خون در سرفه، مشکل در بلع غذا و یا مایعات، احساس سوزش سردل (علامت خطر سرطان معده) و تنگی نفس را می توان از شایع ترین علائم اختصاصی ابتلا به بیماری سرطان عنوان کرد.
وی ادامه می دهد: همچنین تغییر در شکل و سایز پستان، ترشح از سر پستان، کاهش اشتها و یا نفخ مداوم، یبوست و یا اسهال مداوم(سرطان روده بزرگ) وجود خون در مدفوع، خونریزی بدون علت از واژن، وجود خون در ادرار، مشکل در دفع ادرار از دیگر علائم اختصاصی ابتلا به بیماری سرطان محسوب می شوند.
نقیب زاده تهامی می گوید: مشاهده این علایم به معنی رخداد صد درصدی سرطان نیست، اما شناخت و آگاهی از آنها سبب می‌شود که افراد زودتر به پزشک مراجعه داشته باشند.
وی در پاسخ به این سوال که پیشگیری ثانویه و یا همان غربالگری چه ضرورتی دارد؟ تاکید می کند: گاهی اوقات برخلاف اینکه پیشگیری اولیه را رعایت و عوامل خطر را تعدیل می‌کنیم اما به بیماری سرطان مبتلا می‌شویم، بنابراین پیشگیری ثانویه نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
سرطان‌های پستان و پروستات کاندیدای خوبی برای غربالگری هستند
نقیب زاده تهامی می گوید: سرطان‌های روده بزرگ، پستان و دهانه رحم در زنان و همچنین پروستات و ریه کاندیدای خوبی برای غربالگری هستند.
این اپیدمیولوژیست غربالگری سرطان روده بزرگ را از 45 سالگی عنوان و اظهار می کند: متاسفانه سن ابتلا به سرطان روده بزرگ به دلیل مصرف روغن‌های ناسالم، فست فود و غذاهای آماده و فرآوری شده در جمعیت کشور پایین‌تر آمده است.
وی می گوید: غربالگری کلی این بیماری که از سن 45 سالگی شروع می‌شود، به این صورت است که فرد به پایگاه‌های سلامت مراجعه می‌کند و با انجام آزمایش خون در مدفوع و تست فیت(FIT) از سلامت خود آگاه شده و در صورت نیاز، به متخصص داخلی و یا فوق تخصص گوارش مراجعه می کند.
نقیب زاده تهامی در پایان بیان می کند: در این رابطه فردی که سالم تشخیص داده شود باید هر 10 سال یکبار کولونوسکوپی انجام دهد، اما اگر آزمایش مدفوع بدهد بایستی آزمایش به صورت سالیانه انجام شود.
به گزارش تابناک، باتوجه به اینکه پیشگیری اولیه به معنی تعدیل عوامل خطر است، اهمیت تشخیص زودرس سرطان نیز پیشگیری ثانویه و برنامه‌های غربالگری تلقی می شود، غربالگری به معنی تشخیص زودرس و به کاربردن تست‌های ارزان و ساده جهت تشخیص بیماری‌ها است، بنابراین چنانچه سرطان زود تشخیص داده شود، باعث می‌شود درمان با عارضه و هزینه کمتر و مهمتر اینکه موفق‌تر انجام شود.