چاپ

کرمان رصد - دیجیاتو / گاهی رودخانه‌ای از گازهای داغ درست بالای سر ما جریان می‌یابد. در تصویر روز ناسا، این رودخانه پدیده‌ای به نام تقویت سرعت تابش حرارتی قوی یا استیو (STEVE) است که به رنگ‌های قرمز، سفید و صورتی روشن می‌درخشد.
جزئیات نحوه‌ شکل‌گیری پدیده استیو هنوز مشخص نیست. به‌طورکلی، مطالعات نشان داده‌اند که این درخشش نتیجه جریان سریع یون‌های داغ است که در ارتفاع بیش از 100 کیلومتری، در لایه یونوسفر زمین جریان می‌یابند.

در تصویر امروز ناسا چه می‌بینیم؟
این تصویر که اوایل همین ماه در کوت دوپال، فرانسه گرفته شده، ترکیبی دیجیتالی با زاویه دید گسترده (Wide-Angle) است که درست در لحظه شکل‌گیری قوس استیو ایجاد شده. اگرچه این پدیده تنها چند دقیقه دوام داشت، اما همین زمان کوتاه برای ثبت عکس توسط عکاس خوش‌ذوق کافی بود.
پدیده استیو چیست و چه تفاوتی با شفق قطبی دارد؟
پدیده‌ STEVE درخششی در جو است که به شکل روبان‌های بنفش و صورتی در آسمان ظاهر می‌شود. این پدیده اولین بار در سال 2016 کشف شد. استیو زمانی رخ می‌دهد که ذرات باردار ناشی از طوفان‌های خورشیدی، پس از برخورد با میدان مغناطیسی زمین، به‌سوی قطب‌ها هدایت شده و درخششی را ایجاد می‌کنند. اگرچه فرایند ایجاد استیو مشابه شفق‌های قطبی است، اما مکانیسم آنها باهم تفاوت دارد.
در شفق قطبی، وقتی ذرات باردار خورشیدی به اتم‌های موجود در جو بالایی زمین برخورد می‌کنند، آنها را به‌نوعی «تحریک» می‌کنند. این اتم‌ها سپس به حالت اولیه بازمی‌گردند و در این فرایند، انرژی اضافی را به‌صورت نور سبز یا قرمز منتشر می‌کنند که همان شفق قطبی است.
اما استیو، برخلاف شفق، به‌طور مستقیم به برخورد ذرات باردار وابسته نیست. این پدیده نتیجه‌ حرکت گازهای یونیزه‌شده و بسیار داغ است که در لایه یونوسفر جریان می‌یابند و درخششی بنفش و صورتی ایجاد می‌کنند. این گازها از طوفان‌های خورشیدی و جریان‌های پلاسمایی در لایه‌های بالایی جو ناشی می‌شوند.
نکته جالب اینکه استیو با وجود شباهت‌هایی که به شفق قطبی دارد، همیشه همراه با آنها ظاهر نمی‌شود و علت این امر هنوز مشخص نیست. تحقیقات نشان داده‌اند که STEVE شامل ذرات باردار کمتری است و بیشتر به شکل نواری پیوسته ظاهر می‌شود. همچنین به گفته محققان، استیو در عرض‌های جغرافیایی پایین‌تر از شفق قطبی رخ می‌دهد.