کرمان رصد

آخرين مطالب

عبور از دست‌اندازهای تاریخی مقالات

عبور از دست‌اندازهای تاریخی
  بزرگنمايي:

کرمان رصد - ایران /متن پیش رو در ایران منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
مهراوه خوارزمی| چهار دهه پس از افتادن سایه سنگین رژیم اشغالگر اسرائیل بر روابط تهران و قاهره، دو کشور در حالی برای بیرون آمدن از این محاق طولانی تمایل دارند که بی‌گمان خود بیش از هر بازیگر دیگری می‌دانند بازسازی این رابطه تا چه اندازه می‌تواند بر معادلات منطقه مؤثر باشد؛ منطقه‌ای که یک سال پس از آغاز جنگ غزه و در تلاطم سقوط حکومت سوریه بیش از هر زمان به مفاهمه میان بازیگران اثرگذاری همچون ایران و عربستان، ترکیه و مصر نیازمند است و در این میان ایران و مصر این دو گهواره‌ تمدن برای باز تعریف رابطه دیرین خود به عبور از موانعی نیازمندند که طی 45 سال گذشته به انحای مختلف خود را بر این رابطه تحمیل کرده‌اند.

قطع رابطه زیر سایه کمپ دیوید
 رابطه تاریخی قاهره و تهران که تا پیش از انقلاب اسلامی ایران فرازهایی از آن در پیوند هر چند کوتاه شاه ایران با خواهر ملک فاروق، قطع رابطه 10 ساله دو کشور با خواست «جمال عبدالناصر» رهبر انقلاب مصر از سال 1339 و بعدها شکل‌گیری رابطه نزدیک میان شاه پهلوی با «محمدانور سادات» سومین رئیس جمهوری مصر به نمایش گذاشته شد؛ بعد از پیروزی انقلاب ایران دولتی مستعجل بود. انقلابی که تنها چند ماه پس از توافق سادات و «مناخیم بگین» نخست‌وزیر وقت اسرائیل در کمپ دیوید به پیروزی رسیده بود و با قرار داشتن «آزادی فلسطین» در صدر فهرست آرمان‌هایش خیلی زود تکلیف رابطه تهران و قاهره را مشخص کرد.
انقلابیون ایران قرار داد کمپ‌دیوید را که به معنای به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل توسط مصر و برقراری صلح میان قاهره و تل‌آویو بود ننگین‌ترین توافق ممکن و خنجری از پشت بر پیکر ملت ستمدیده فلسطین می‌دانستند. اینچنین بود که رابطه ایران و مصر نه به دلیل میزبانی انورسادات از شاه مخلوع ایران که در واکنش به سازش‌کاری او در مقابل اشغالگران فلسطین متوقف شد. ابتدا سفارت مصر در تهران را دانشجویان عرب تصرف کردند و سپس رهبر فقید انقلاب در یکی از اولین فرمان‌های حکومتی‌اش در 6 فروردین سال 58 قطع رابطه دیپلماتیک با مصر را از وزارت امور خارجه دولت موقت خواستار شد.
جمهوری اسلامی ایران البته تنها دولت مسلمانی نبود که در واکنش به کمپ‌دیوید به رابطه دیپلماتیک با مصر پایان داد. آن توافق روابط قاهره با بسیاری از کشورهای عربی و آفریقایی را تحت‌الشعاع قرار دارد. اما ایران تنها کشوری بود که مسیر عادی‌سازی آن رابطه از دست رفته را به آسانی طی نکرد. تا آنجا که حتی تغییر نام خیابان وزرا در تهران به خیابان «خالد اسلامبولی» از اعضای گروه جهاد اسلامی مصر و متهم به ترور انورسادات تا سال‌های سال به نمادی از رابطه قطع شده ایران و مصر و در تمام 29 سالی که حسنی مبارک رئیس‌جمهوری مخلوع مصر پس از ترور سادات بر این کشور حکومت کرد به یکی از موانع عجیب در مسیر ترمیم رابطه دو کشور تبدیل شد.
تلاشی ناتمام پس از دو دهه گسست
از قطع رابطه تهران و قاهره نزدیک به دو دهه می‌گذشت که نشانه‌هایی از امکان تغییر در وضعیت در هر دو سوی رابطه هویدا شد. نه تنها گذر زمان اختلافات پررنگ دیرینه را محو می‌کرد که در ایران دولت اصلاحات با رویکرد تنش‌زدایی در عرصه سیاست خارجی روی کار آمد. ناگفته پیدا بود که ذیل آن دکترین که سبب شد دستگاه دیپلماسی ایران روابط تهران و بسیاری از پایتخت‌های اروپایی را به وضعیتی قابل دفاع بازگرداند، تنش‌زدایی از رابطه ایران و مصر بیش از حد بدیهی می‌نمود. ارزیابی‌ای که البته رنگ واقعیت به خود نگرفت. هجدهم آذر ماه 1376 سفر«عمروموسی» وزیر خارجه وقت مصر به تهران برای حضور در هشتمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی اولین مراوده سیاسی دو کشور بود. اما تیر ماه 1379 وقتی اولین گفت‌و‌گوی تلفنی رؤسای‌جمهوری وقت دو کشور زمزمه احیای روابط را بلند کرد گمانه‌زنی‌های مطرح شده خیلی زود تکذیب شد. سید محمدخاتمی با نظر مقامات عالی نظام حتی از دیدار رو در رو با حسنی مبارک در حاشیه اجلاسیه سازمان ملل در همان سال خودداری کرد و سه سال دیگر زمان گذشت تا او برای دیدار با مبارک در جریان سفرش به ژنو و در حاشیه یک اجلاس بین‌المللی سران رخصت بیابد.
با وجود همه این ملاحظات، رایزنی‌ دیپلمات‌های دو کشور برای احیای روابط جریان داشت. محمدعلی سبحانی، سفیر اسبق ایران در لبنان در روایتی از آن رایزنی‌ها به بیاینه مشترکی اشاره دارد که «روی بند بند و نقطه نقطه‌اش» توافق شده و «به تأیید رهبران دو کشور» هم رسیده بود.
اما احیای رابطه‌ای که می‌توانست معادلات منطقه را به ضرر اسرائیل و حامیانش تغییر دهد با دست اندازهایی عجیب مواجه شد. تغییر نام خیابان خالد اسلامبولی خواسته مصری‌ها بود همچنان که طرف ایرانی خواسته‌های متقابلی را از قاهره مطالبه داشت و مصری‌ها پذیرفته بودند. به گفته سبحانی اگر چه دیپلمات‌های ایرانی برای پاسخ به در خواست مصر با اعضای شورای شهر مذاکره می‌کردند اما همزمان جریان مخالف دولت اصلاحات با نصب تصویری بزرگ از خالداسلامبولی رشته‌‌ها را پنبه کرد. آن سو هم نفوذی‌های اسرائیل به گفته حجت‌الله جودکی، رایزن فرهنگی سابق ایران در مصر یک سناریوی ساختگی جاسوسی را کلید زدند و پیش روی خروج این رابطه از اغما مانع تراشیدند و وضعیت به نقطه‌ای بازگشت که حتی اعلام موضع محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری وقت ایران در اردیبهشت 1386 مبنی بر آمادگی ایران برای بازگشایی سفارت در قاهره بلاموضوع می‌نمود. چنانکه حتی حسنی مبارک فروردین سال 1388 تنها به صرف اطلاع از دعوت احمدی‌نژاد به نشست سالانه سران اتحادیه عرب از حضور در آن اجلاس خودداری کرد.
رسیدن به فصل تغییر
یک سال بعد اما دیگر مبارکی بر اریکه قدرت نبود که درباره رابطه ایران و مصر تصمیم‌گیری کند. بهار عربی سال 1389 به قاهره رسید. «محمد المرسی» سیاستمداری که پس از انقلاب به ریاست جمهوری مصر برگزیده شد با همه پیشینه عضویتش در «اخوان المسلمین» متمایل به رابطه با ایران بود تا آنجا که در خلال ریاست جمهوری یک ساله‌اش به بهانه حضور در اجلاس غیرمتعهد‌ها به تهران آمد و در دیدار با احمدی‌نژاد ایران را دوست و برادر نامید و متقابلاً کشورش «شریک راهبردی» نامیده شد. انقلابیون مصر حتی به عنوان ارسال سیگنال مناسب به تهران در آن سال مانع از سفر سالانه فرح دیبا به مصر و حضورش در مسجد الرفاعی قاهره شدند.
اما بی‌ثباتی در مصر و عمر کوتاه دولت مرسی و شاید به نحوی تعلل دستگاه دیپلماسی دولت وقت ایران مجالی برای تعین یافتن آن تعارفات باقی نگذاشت و با روی کار آمدن دولت «عبدالفتاح سیسی» داستان به صفحه اول خود بازگشت. فرمانده نظامی‌ای که وقتی عهده دار ریاست جمهوری شد ترجیح داد به جای احیای رابطه با ایران برای سرپا نگه داشتن دولتش و عبور دادن مصر از سال‌های بحران سیاسی و اقتصادی رابطه‌اش با عربستان سعودی را تقویت کند. به همین دلیل ترمیم روابط تهران و ریاض در فروردین 1401 نقطه عطفی شد که مسیر را برای بازگشت ایران و مصر به سوی هم تا حدود زیادی هموار کرد و مذاکرات سیاستمداران ایرانی و مصری در پایتخت میانجیگران عربی را یکبار دیگر به جریان انداخت. ایران و مصر حالا در روند طولانی این تلاش‌ها به فرو ریختن فاصله 45 ساله خود بیش از هر زمان دیگری نزدیک شده‌اند. در زمانه‌ای که وارثان آن امضای خائنانه در کمپ دیوید زیر خاک خفته‌اند و آرمان فلسطین بیش از هر زمان این رجوع دوباره را ضروری ساخته است.

لینک کوتاه:
https://www.kermanrasad.ir/Fa/News/685970/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

ناکامی عجیب اتلتیکو در دربی اروپایی؛ رئال صعود کرد

بهره‌مندی فعالیت‌های بسیج از پشتوانه علمی با هیئت‌های اندیشه‌ورز

توزیع بیش از 12 هزار بسته غذایی به ارزش 18 میلیارد تومان جهت نیازمندان سیرجان به همت شرکت‌های منطقه گل‌گهر

گلزار: پدل ایران حرف اول را در آسیا می زند

واژگونی سمند در سیرجان جان 2 نفر را گرفت

وزنه‌برداری در کرمان ریشه‌ای عمیق و آینده‌ای روشن دارد

رافائل: بازی با روسیه و بلاروس برای ما چالش بزرگی است

پرطرفدارترین کنسرت در سال 1403 برای کدام خوانندگان بود؟

انتشار قطعه «کولی» با صدای «محسن چاوشی»

اجرای تماشایی از عرفان طهماسبی در کنسرت

مدل موی امیرعباسِ گلاب سوژه خاص و عام شد!

اتهام به رئیس‌جمهور

تجمّع عجیب علیه سران قوا

رسانه آمریکایی مطرح کرد: بازی هسته‌ای ایران و ترامپ

رویکرد اقتصاد دانش‌بنیان به عنوان اولویت استان را دنبال می‌کنیم

پاسخ به شبهات اعتقادی و اندیشه ای در " بنیاد بین المللی استبصار"

پاسخ به شبهات اعتقادی و اندیشه‌ای در "بنیاد بین المللی استبصار"

پاکسازی گسترده اراضی شهری اندیشه در طرح استقبال از بهار

روز قدس را مبتنی بر جریان‌سازی و نظام اندیشه‌ای برگزار شود

شهید مطهری؛ استاد اندیشه و پل ارتباطی فلسفه شرق و غرب است

ماکرون در اندیشه کسب اعتبار از مناقشات دو سوی آتلانتیک

باید از ظرفیت نخبگان و اندیشه ورزان در قانونگذاری استفاده شود

از ظرفیت نخبگان و اندیشه ورزان در قانونگذاری استفاده شود

توسعه شبکه‌های فرهنگی؛ راهکاری برای ترویج اندیشه‌های مهدوی

از ظرفیت نخبگان و اندیشه ورزان در قانونگذاری استفاده شود/ ضرورت تشکیل اتاق فکری برای شناسایی نخبگان حوزوی و دانشگاهی

نقش کلیدی هیئت‌های اندیشه‌ورز در توسعه پایدار استان مرکزی

متن دعای روز یازدهم ماه رمضان + فیلم و ترجمه

لزوم تشکیل هیئت اندیشه‌ورز با حضور خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران

ضرورت تحلیل و درک عمیق اندیشه امامین انقلاب

نسبت ایران امروز با ایران آخوندزاده چیست؟/ بازخوانی انتقادی مکتوبات کمال الدوله

شهردار اندیشه استیضاح شد؛ سرپرست موقت تعیین شد

ترویج اندیشه‌های امام خامنه‌ای مصداق دفاع نرم‌افزاری است

امام جمعه موقت اصفهان: دشمن همواره در تلاش برای کمرنگ کردن شهید و شهادت است

کاوشگر بلوگوست در مدار ماه

افرادی که چرت می‌زنند احتمالاً مغز بزرگ‌تری دارند

شهرستان بم قطب اقتصاد دانش‌محور شرق کشور شود

بازار فرش کرمان بازاریابی بین‌المللی قوی می‌خواهد

آیین تکریم و معارفه فرمانداران رابر و بافت برگزار شد

معاون سیاسی و اجتماعی استاندار کرمان منصوب شد

کاری آسان‌تر از ایجاد اشتغال در استان کرمان نیست

همدان نقطه ثقل اقتصادی غرب کشور است

بسیجیان استان کرمان در عرصه‌های مختلف پیشتازند

اولویت اجرای طرح های آبرسانی برای مسئولان/ آب شرب نیاز اصلی مردم است

یادداشت استاندار کرمان پیرامون ١٠٠ روز خدمت به مردم / طالبی: برای خدمت به مردم عزم راسخی دارم

بازدید استاندار کرمان از بیمارستان در حال ساخت بم+تصویر

استاندار کرمان: برای تبدیل شدن به قطب خودروسازی کشور تلاش می‌کنیم

رکورد تولید خودرو در ارگ جدید بم به 210 هزار دستگاه رسید

افتتاح طرح آبرسانی به مجتمع روستایی خبر توسط استاندار کرمان

مجوز احداث اولین نیروگاه بادی در کرمان صادر شد

مجوز احداث اولین نیروگاه بادی در کرمان صادر شد