کرمان رصد - ایرنا /سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا «ناسا» یک ماموریت فضایی را به سمت قمر «اروپا»؛ چهارمین قمر بزرگ سیاره «مشتری» پنجشنبه (19 مهر) آغاز خواهد کرد. این فضاپیما با نام «اروپا کلیپر» یک مطالعه دقیق از قمر یاد شده انجام خواهد داد و به دنبال جاهایی خواهد گشت که می‌تواند میزبان حیات بیگانه (فرا زمینی) باشد.
به گزارش گروه علمی ایرنا از کانورسیشن، این بزرگترین فضاپیمای کاوش سیاره‌ای است که ناسا تاکنون ساخته است: زمانی که بادبان‌های خورشیدی آن باز شود به اندازه یک زمین بسکتبال است و حدود 6 هزار کیلوگرم وزن دارد که هم‌وزن یک فیل بزرگ آفریقایی است. اما چرا دانشمندان یک فضاپیمای به این بزرگی را به قمر اروپا می‌فرستند؟
جست‌وجو برای حیات در مکان‌هایی به جز زمین معمولا بر سیاره همسایه ما یعنی «مریخ» متمرکز است؛ سیاره‌ای که به طور تکنیکی در «منطقه قابل سکونت» در منظومه خورشیدی قرار دارد. اما مریخ به علت فقدان اتمسفر و سطح بالا تشعشعات مکان جذابی برای زندگی نیست. هر چند مریخ به زمین نزدیکتر و اعزام ماموریت‌های فضایی برای کاوش در آنجا نسبتا آسان‌تر است.

اما در منظومه خورشیدی جاهای دیگری هم وجود دارد که حیات روی آن ممکن است؛ برخی از قمرهای سیاره‌های مشتری و زحل، زیرا آنها آب مایع دارند. اینجا روی زمین، آب مایه حیات است. آب، نمک و قندها را در خود حل و واکنش‌های شیمیایی لازم برای حیات را تسهیل می‌کند. ممکن است در جاهای دیگر اشکالی از حیات بر متان مایع یا دی اکسید کربن متکی باشند اما حیات به شکلی که می‌شناسیم از آب استفاده می‌کند.
علت اینکه در این نقاط دوردست منظومه خورشیدی، آب مایع وجود دارد این است که مشتری و زحل غول‌های گازی هستند که نیروی گرانشی عظیمی بر قمرهای خود وارد می‌کنند.
قمرهای «تایتان» و «انکلادوس» سیاره زحل هنگام چرخش به دور سیاره میزبان خود بر اثر نیروی گرانشی آن کشیده و فشرده می‌شوند و این حرکت موجب اقیانوس‌های بزرگ زیرزمینی با سطحی از یخ منجمد می‌شود. این ظن قوی وجود دارد که قمر «اروپا» وضعیت مشابهی دارد. هر چند دانشمندان با مشاهداتی از چهار قرن پیش تاکنون چیزهای زیادی درباره «اروپا» می‌دانند؛ هنوز تایید نشده مانند تایتان و انکلادوس اقیانوس مایع زیر یخ دارد یا خیر. اما همه نشانه‌ها جواب مثبت را تایید می‌کنند. این قمر همچنین یک میدان مغناطیسی دارد که حاکی است «اروپا» نیز مانند زمین یک لایه مایع در داخل دارد (این لایه در زمین سنگ‌های ذوب شده است) .

«اروپا کلیپر» چه خواهد کرد؟
«اروپا» روی سطح خود با سطح بالایی از پرتوهای فضایی بمباران می‌شود اما در اعماق پایین‌تر صفحه یخی عظیم ممکن است از حیات در اقیانوس مایع زیرین محافظت کند.
این یعنی بدون حفاری تا اعماق پایین، یافتن مدارک متقن از وجود حیات دشوار خواهد بود. اما فضاپیمای اروپا کلیپر با پروازهای عبوری از کنار این قمر یخی به دنبال مکان‌هایی خواهد بود که ممکن است نشانه‌هایی از حیات در زیر پوسته یخی وجود داشته باشد. اروپا کلیپر برای انجام این کار 9 ابزار علمی به همراه خود دارد که شامل یک دوربین مخصوص برای مطالعه فعالیت ژئولوژیک و یک سامانه تصویربرداری گرمایی برای شناسایی مناطق گرم‌تر بر روی سطح «اروپا» است. همچنین دستگاه‌های طیف‌سنج برای بررسی ترکیبات شیمیایی گازها و سطح اروپا وجود دارند. این ماموریت فضایی همچنین ابزارهایی برای نقشه‌برداری از سطح این قمر دارد.
ابزارهای دیگر نیز برای اندازه‌گیری عمق و سطح نمک اقیانوس زیرین این قمر و ضخامت پوسته یخی و بررسی چگونگی انعطاف «اروپا» در درون کشش گرانشی نیرومند سیاره مشتری، به کار خواهند رفت.
جالب توجه اینکه یک طیف‌سنج توده‌ای اقدام به تحلیل گازهای موجود در اتمسفر رقیق این قمر خواهد کرد که می‌تواند به شناخت آنچه در زیر لایه یخی پنهان است یاری برساند.
متاسفانه برای هر گونه اکتشافی باید مدتی صبر پیشه کنیم. بیش از 5 سال طول می‌کشد تا اروپا کلیپر به سیاره مشتری برسد و این ماموریت تنها به دنبال کاوش برای امکان بالقوه وجود حیات و نه خود حیات است. اگر نشانه‌هایی حاکی از حیات به دست آید لازم است که در آینده ماموریت‌های دیگری به سمت مشتری اعزام شوند و مطالعات دقیق‌تری انجام دهند. از این رو باید صبور باشیم اما این یک فرصت هیجان‌آمیز برای بشریت است که یک گام به سمت یافتن حیات فراتر از سیاره میزبان خود نزدیکتر شود.

supports HTML5 video